ΑΝΑΙΡΕΣΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΝΕΟΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ "ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ" μέρος 3ον

21)  Περί τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν

 Ἔχουμε ἀποδείξει περιτράνως, ὅτι ἅπαντες οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας μέ ὁμοφροσύνη καί καί ὁμογνωμοσύνη ἀποφαίνονται, ὅτι  τό  ‘’παλαιός τῶν ἡμερῶν’’  χαρακτηρίζει καί τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος καί ὄχι μόνον αὐτό τοῦ Υἱοῦ ἤ τοῦ Πατρός. Παλαιός τῶν ἡμερῶν εἶναι καί ὁ Πατήρ, καί ὁ Υἱός, καί τό Ἅγιον Πνεῦμα. Εἶναι ἐξωφρενικόν, ὅτι  μετά ἀπό τόσες μαρτυρίες ἁγίων Πατέρων ὅπου μαρτυροῦν τήν ἀπόδοσιν αὐτοῦ τοῦ ὀνόματος καί εἰς Θεόν Πατέρα, αὐτοί νά ἐπιμένουν πεισματωδῶς, ὅτι ἀνήκει μόνον εἰς τόν Υἱόν! Καί μάλιστα χωρίς νά φέρουν οὐδεμίαν ἁγιοπατερικήν μαρτυρίαν πρός τοῦτο, ἀρκούμενοι ἀποκλειστικῶς καί μόνον εἰς προσωπικάς των αὐθαιρέτους, διαστροφικάς, ἀλλά καί γελοίας ἑρμηνείας. Οὕτως οἱ νεοεικονομάχοι ἔχουν ἄλλην γνώμην περί τοῦ ζητήματος αὐτοῦ, μᾶς λέγουν λοιπόν:

  «Ὁ προφήτης Δανιήλ εἶδε τό Θεό μέ τή μορφή ἀνθρώπου μέ ἄσπρα μαλλιά πού τόν ὀνόμασε “παλαιόν τῶν ἡμερῶν”. Μερικοί λένε πώς ἦταν ὁ Θεός Πατήρ καί τό χρησιμοποιοῦν αὐτό σάν ἐπιχείρημα ὑπέρ τῆς εἰκόνας τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἡ διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας εἶναι ὅτι ἐπρόκειτο γιά τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ. Τό βιβλίο τοῦ Δανιήλ εἶναι ἡ “Ἀποκάλυψη” τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Γραμμένο περισσότερο ἀπό πεντακόσια χρόνια πρό Χριστοῦ, τό βιβλίο αὐτό εἶναι καθαρά ἐσχατολογικό στά κεφάλια 7 ἕως 12, μέ προφητεῖες γιά τό τέλος τῶν καιρῶν. Οἱ προφητεῖες ἀρχίζουν μέ τίς νυχτερινές ὁράσεις τοῦ Δανιήλ, στό ἕβδομο κεφάλαιο. Ὁ προφήτης εἶδε τό βῆμα τῆς κρίσεως:

“Θρόνοι ἐτέθησαν, καί παλαιός ἡμερῶν ἐκάθετο, καί τό ἔνδυμα αὐτοῦ λευκόν ὡσεί χιῶν, καί ἡ θρίξ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ὡσεί ἔριον καθαρόν, ὁ θρόνος αὐτοῦ φλόξ πυρός... ποταμός πυρός εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ... κριτήριον ἐκάθησε, καί βίβλοι ἠνεώχθησαν... καί ἀνηρέθη τό θηρίον καί τό σῶμα αὐτοῦ ἐδόθη εἰς καῦσιν πυρός”. (ζ΄: 7-9)...

Εἶναι εὔκολο μέχρις ἐδῶ νά ἀναγνωρίσει κανείς στό πρόσωπο τοῦ παλαιοῦ των ἡμερῶν τό Χριστό, πού “πάλιν ἐρχόμενος κρινεῖ ζώντας καί νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος”. Μά ὑπάρχουν περιπλοκές: τά ἄσπρα μαλλιά, τό ὄνομα “παλαιός των ἡμερῶν”, καθώς καί τό ἑξῆς ὅραμα πού περιγράφεται ἀνάμεσά σε δύο διηγήσεις σχετικές μέ τήν ἀναίρεση τῆς κυριαρχίας τοῦ Ἀντιχρίστου (ζ΄: 13-14):

“Και ἰδού μετά τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱός ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἥν καί ἕως τοῦ παλαιοῦ των ἡμερῶν ἔφθασε καί ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη. Καί αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχή καί ἡ τιμή καί ἡ βασιλεία. Ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται”. Ἐδῶ εἶναι πού μπορεῖ κανείς νά μπερδευτεῖ, δικαιολογημένα καί νά πεῖ: “Ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου εἶναι ὁ Χριστός, ἄρα λοιπόν ὁ παλαιός των ἡμερῶν πρέπει νά εἶναι ὁ Θεός Πατήρ”. Ἀλλά μιά πιό προσεχτική ματιά στή Γραφή καί στή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας θά μᾶς βεβαιώσει καί πάλι ὅτι ὁ παλαιός των ἡμερῶν εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ...

Ἄς ἰδῶμεν ὅμως τί πιστεύουν καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας.

Πρῶτος δέ ὁ Θεῖος Διονύσιος λύει τό «πρόβλημα» περί τῶν  Θείων Ὀνομάτων μέ τά ὁποῖα ὀνομάζεται ὁ Τριαδικός Θεός, εἴτε ὡς μονάς, εἴτε κατά τάς τρεῖς Αὐτοῦ Ὑποστάσεις, διαχωρίζων οὕτω δι’ αὐτῶν τά κοινωνικά καί ἀκοινώνητά των: «Ἡ Θεολογία τά μέν τῶν ὀνομάτων ἡνωμένως παραδίδωσιν, ὡς τό Θεός, τό ἀγαθός, καί τά ὅμοια˙ τά δέ διακεκριμένως, ὡς τό Πατήρ, τό Υἱός, τό Πνεῦμα, τό γεννητόν, τό ἀγέννητον, τό ἐκπορευτόν˙ καί οὐκ οἷον τε (δέν εἶναι δυνατόν) οὔτε τά ἡνωμένα διαιρεῖν, οὔτε τά διακεκριμένα συγχεῖν...».[1] Εἰς τήν ἁπλῆν ἔχει οὕτως: Ἡ Θεολογία ἄλλα μέν τῶν ὀνομάτων μᾶς τά παρέδωσεν ἡνωμένως ὅπως τά ὀνόματα Θεός, ἀγαθός καί τά ὅμοια αὐτῶν, ὅπου ἰσχύουν καί διά τά τρία πρόσωπα τῆς ἑνιαίας Τριάδος˙ ἄλλα δέ διακεκριμένως, ὅπως τό Πατήρ, τό Υἱός, τό Πνεῦμα, καί τό γεννητόν, τό ἀγέννητον, τό ἐκπορευτόν˙ τά ὁποῖα δέν πρέπει οὔτε νά συγχύζωμεν μεταξύ των, ὅσα δέ εἶναι διακεκριμένα˙ οὔτε νά διαιροῦμε, αὐτά ὅπου εἶναι ἡνωμένα, ὡς ἀναφερόμενα κοινῶς καί εἰς τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Τόν ἅγιον Διονύσιον ἀκολουθεῖ καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς λέγων: «Τοῦτο δή καί αὐτός διατρανοῖ (Ὁ μέγας Διονύσιος) γράφων ὅτι ‘‘τό ἀγαθός, τό ὤν, τό Κύριος, τό ζωοποιεῖν τε καί θεοποιεῖν, καί πάντα ὅσα τῇ ὅλῃ θεαρχίᾳ πρόσεστιν (προσυπάρχουν), ὁ μή κοινῶς καί ἡνωμένως ἐπί Πατρός καί Υἱοῦ καί Ἁγίου Πνεύματος ἐκδεχόμενος, ἀθέσμως ἀποσχίζειν τολμᾷ τήν ὑπερηνωμένην μονάδαν’’»^[2]. Μᾶς λέγει δηλαδή ὁ ἅγιος Γρηγόριος πώς τοῦτο ἀκριβῶς διακηρύσσει καί αὐτός ὁ Μέγας Διονύσιος  γράφων, ὅτι τό ἀγαθός, τό ὤν, τό Κύριος, τό ζωοποιεῖν καί θεοποιεῖν, καί ὅλα ὅσα προσυπάρχουν εἰς ὅλην τήν Θεαρχίαν, ὅποιος δέν τά δέχεται   κοινά   καί ἡνωμένα ἐπί τόν Πατέρα καί τόν Υἱόν καί τό Ἅγιον Πνεῦμα, τολμᾷ ἀνοσίως νά σχίζῃ τήν ὑπερηνωμένην Μονάδα τῆς Θεότητος.

Ὡσαύτως καί ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, εἰς τόν ΝΘ΄ Λόγον του (σ. 308), μᾶς λέγει: «...εἴ τι ὀνομάζεται τό ἕν, τοῦτο κατά φύσιν θεωρεῖται καί εἰς τά λοιπά δύο πρόσωπα... Διατί αὐτά μοναχά ἀκολουθοῦν φυσικῶς καί ἀναντιρρήτως εἰς τήν Ἁγίαν Τριάδα κατ’ ἰδιότητα, ἤγουν χωριστά εἰς κάθε ἕν πρόσωπον... Εἰς δέ τά ἄλλα ὅλα, τό ἕνα ὄνομα, ἤ παράδειγμα θεωρεῖται καί εἰς κάθε ἕνα πρόσωπον, καί εἰς τά τρία».

Δυστυχῶς ὅμως οἱ νεοεικονολόγοι τοῦτοι δίχως οὐδεμίαν συστολήν διαχωρίζουν τά ἡνωμένα τῆς Ἁγίας Τριάδος κηρύττοντες τολμηρῶς, ὅτι τό κοινόν Ὄνομα, «Παλαιός τῶν Ἡμερῶν», ὅπου δηλώνει τήν ἀιδιότητα τοῦ Θεοῦ, νά τήν ἀποδίδουν μόνον εἰς τόν Υἱόν, ὡσάν τά δύο ἄλλα πρόσωπα τοῦ Πατρός καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νά μήν εἶναι συναΐδια μεταξύ τους! «Τὸν δὲ Θεὸν (μᾶς λέγει καί πάλιν ὁ θεῖος Διονύσιος) καὶ ὡς αἰῶνα καὶ ὡς χρόνον ὑμνεῖν͵ ὡς χρόνου παντὸς καὶ αἰῶνος αἴτιον καὶ παλαιὸν ἡμερῶν͵ ὡς πρὸ χρόνου καὶ ὑπὲρ χρόνον καὶ ἀλλοιοῦντα καιροὺς καὶ χρόνους καὶ αὖθις πρὸ αἰώνων ὑπάρχοντα͵ καθ΄ ὅσον καὶ πρὸ αἰῶνoς ἐστι καὶ ὑπὲρ αἰῶνα καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ βασιλεία πάντων τῶν αἰώνων».[3] Μετάφρασις∙ Τόν Θεόν (ὡς μονάς, ὄχι μόνον ἕνα πρόσωπον τοῦ Υἱοῦ, ὡς θέλουν οἱ νεοεικονομάχοι) πρέπει νά τόν ὑμνοῦμεν καί ὡς αἰῶνα καί ὡς χρόνον, διότι εἶναι αἴτιος κάθε χρόνου καί αἰῶνος, καί ὡς παλαιόν τῶν ἡμερῶν, διότι εἶναι πρίν ἀπό τόν χρόνον καί ἐπάνω ἀπό τόν χρόνον καί ἀλλοιώνει καιρούς καί χρόνους, καί πάλιν διότι ὑπάρχει πρίν ἀπό τούς αἰῶνας, διότι εἶναι πρό τοῦ αἰῶνος καί ἐπάνω ἀπό τόν αἰῶνα, καί ἡ βασιλεία του εἶναι βασιλεία ὅλων τῶν αἰώνων.

Καί πάλιν ὁ αὐτός Ἅγιος μᾶς λέγει: «Ἡμερῶν δὲ παλαιὸς ὁ θεὸς ὑμνεῖται διὰ τὸ πάντων αὐτὸν εἶναι καὶ αἰῶνα καὶ χρόνον καὶ πρὸ ἡμερῶν καὶ πρὸ αἰῶνος καὶ χρόνου. Καίτοι καὶ χρόνον καὶ ἡμέραν καὶ καιρὸν καὶ αἰῶνα θεοπρεπῶς αὐτὸν προσρητέον ὡς ὄντα κατὰ πᾶσαν κίνησιν ἀμετάβλητον καὶ ἀκίνητον καὶ ἐν τῷ ἀεὶ κινεῖσθαι μένοντα ἐφ΄ ἑαυτοῦ καὶ ὡς αἰῶνος καὶ χρόνου καὶ ἡμερῶν αἴτιον. Διὸ καὶ ἐν ταῖς ἱεραῖς τῶν μυστικῶν ὁράσεων θεοφανείαις καὶ πολιὸς καὶ νέος πλάττεται τοῦ μὲν πρεσβυτέρου τὸν ἀρχαῖον καὶ ὄντα ἀπ΄ ἀρχῆς͵ τοῦ νεωτέρου δὲ τὸν ἀγήρω σημαίνοντος».[4] Μετάφρασις∙ Ὡς παλαιός τῶν ἡμερῶν ὑμνεῖται ὁ Θεός, διότι εἶναι αἰών ὅλων τῶν αἰώνων καί χρόνος ὅλων τῶν ἐγχρόνων, καί συγχρόνως εἶναι πρό ἡμερῶν καί πρό αἰῶνος καί πρό χρόνου. Πρέπει νά τόν ἀποκαλοῦμεν θεοπρεπῶς χρόνον καί ἡμέρα καιρόν καί αἰῶνα, μέ τήν ἔννοιαν, ὅτι εἰς ὅλην τήν κίνησίν του εἶναι ἀμετάβλητος καί ἀκίνητος, ὅτι κατά τήν ἀεικινησίαν του μένει εἰς τόν ἑαυτόν του καί ὅτι εἶναι αἴτιος καί τοῦ αἰῶνος καί τοῦ  χρόνου καί τῶν ἡμερῶν.

Εἴδομεν λοιπόν, ὅτι τό Ὄνομα «Παλαιός τῶν Ἡμερῶν» ἁρμόζει καί εἰς τά τρία πρόσωπα τῆς ὑπερηνωμένης καί ἀδιαιρέτου Τριάδος καί ὄχι μόνον εἰς τόν Υἱόν∙ ἄς ἰδῶμεν ὅμως τώρα καί εἰς ποῖον ἀπό τά τρία πρόσωπα ἀποδίδεται ὁ χαρακτηρισμός αὐτός, ὅπου ἀναφέρεται εἰς τό ὅραμα τοῦ προφήτου Δανιήλ. «ἐθεώρουν ἕως ὅτου θρόνοι ἐτέθησαν καὶ παλαιὸς ἡμερῶν ἐκάθητο, καί τό ἔνδυμα λευκόν ὡσεί χιών, καὶ ἡ θρίξ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ὡσεὶ  ἔριον καθαρόν, ὁ θρόνος αὐτοῦ φλὸξ πυρός, οἱ τροχοί αὐτοῦ πῦρ φλέγον∙ ποταμός πυρός ἧλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ∙ καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ∙ κριτήριον ἐκάθισε, καὶ βίβλοι ἠνεῴχθησαν...  ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς καὶ ἰδοὺ μετά τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καί ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη...».[5]

Μία μικρά παρένθεσις. Σχολιάζων ὁ συγγραφεύς τό ἐν λόγῳ τμῆμα ἀπό τό ὅραμα τοῦ Δανιήλ προβαίνει εἰς μία ἐξόφθαλμον διαστρέβλωσιν-ἀπάτη, ὅπου δι’ αὐτῆς προφανῶς ὑποτιμᾷ τήν νοημοσύνην τῶν ἀναγνωστῶν του! Λέγει λοιπόν τά ἑξῆς:  «Εἶναι εὔκολο μέχρις ἐδῶ νά ἀναγνωρίσει κανείς στό πρόσωπο τοῦ παλαιοῦ των ἡμερῶν τό Χριστό... Ὁ Δανιήλ λέει πώς ὁ παλαιός των ἡμερῶν “ἔρχεται μετά τῶν νεφελῶν”. Ὁ Χριστός λέει ὅτι θά ἔρθει “ἐπί τῶν νεφελῶν μετά δυνάμεως καί δόξης πολλῆς” (Ματθ. κδ΄: 30)».

Οὕτω λοιπόν εὐκόλως καί ἀσφαλῶς φθάνει εἰς τό συμπέρασμα, ὅτι  ὁ Χριστός εἶναι ὁ παλαιός τῶν ἡμερῶν! Ἐνῷ τό ἁγιογραφικόν κείμενον ὅπου ὁ ἴδιος  παρέθεσεν πρίν ἔγραφεν, ὅτι  ὁ ἐπί τῶν νεφελῶν ἦταν ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου καί ὄχι ὁ παλαιός τῶν ἡμερῶν!!! Ἰδού τό ἁγιογραφικόν κείμενον: «Καί ἰδού μετά τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱός ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καί ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν».  Πουθενά ὁ προφήτης Δανιήλ δέν ἀναφέρει τόν Παλαιόν τῶν ἡμερῶν πώς κάθεται ἐπί τῶν νεφελῶν, ἀλλά ἐπί θρόνου!!! Αὐτός εἶναι ἕνας ἀπό τούς πολλούς τρόπους παραπλανήσεως ὅπου μεταχειρίζεται ὁ συγγραφεύς τοῦ βιβλίου∙ οὕτω δεικνύει ἐπίσης καί τήν εἰλικρίνειά του διά τήν ἔρευναν τῆς ἀληθείας.  Ἄς κρίνῃ ὁ ἀναγνώστης!

Πρός περισσοτέραν ὅμως πίστωσιν τῶν λεγομένων μας καί μή θέλοντες νά ἀφήσωμεν τίποτε ἀμάρτυρον παραθέτομεν καί τήν γνώμην τοῦ ἁγίου Ἰουστίνου τοῦ μάρτυρος καί ἀπολογητοῦ: «ὁ πατὴρ αὐτοῦ τοσαύτην ἔδωκεν αὐτῷ (σ.σ. τῷ Υἱῷ) δύναμιν, ὥστε καὶ τὰ δαιμόνια ὑποτάσσεσθε τῷ ὀνόματι αὐτοῦ καὶ τῇ τοῦ γενομένου πάθους αὐτοῦ οἰκονομίᾳ. Εἰ δὲ τῇ τοῦ πάθους αὐτοῦ οἰκονομίᾳ τοσαύτη δύναμις δείκνυται παρακολουθήσασα καὶ παρακολουθοῦσα, πόση ἡ ἐν τῇ ἐνδόξῳ γινομένῃ αὐτοῦ παρουσίᾳ; ὡς υἱὸς γὰρ ἀνθρώπου ἐπάνω νεφελῶν ἐλεύσεται, ὡς Δανιὴλ ἐμήνυσεν, ἀγγέλων σὺν αὐτῷ ἀφικνουμένων».[6] Μετάφρασις: Ὁ Πατήρ αὐτοῦ ἔδωσεν εἰς αὐτόν τόσην δύναμιν, ὥστε καί τά δαιμόνια νά ὑποτάσσωνται εἰς τό ὄνομα αὐτοῦ καί εἰς τήν οἰκονομίαν τοῦ γενομένου πάθους αὐτοῦ. Ἄν δέ τόση δύναμις δεικνύεται ὅτι ἠκολούθησε καί ἀκολουθεῖ τήν οἰκονομίαν τοῦ πάθους του, πόση θά εἶναι ἡ κατά τήν μέλλουσαν ἔνδοξον παρουσίαν του; Διότι θά ἔλθη ὡς Υἱός ἀνθρώπου ἐπάνω εἰς τάς νεφέλας, καθώς προεμήνυσεν ὁ Δανιήλ, συνοδευόμενος ἀπό ἀγγέλους.

Ἐπίσης καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης τόν Υἱόν θεωρεῖ ὡς τόν ἐπί τῶν νεφελῶν ἐπιβαίνοντα: «Ὅτι δὲ περὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν λέλεκται, Δανιὴλ λέγει, «Ἐθεώρουν,» φησὶ, «καὶ ἰδοὺ θρόνοι ἐτέθησαν, καὶ Παλαιὸς ἡμερῶν ἐκάθητο.» Καὶ μετά τινα, «Καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ, ὡς Υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος· καὶ ἕως τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε, καὶ προσήχθη...».[7] Ὁ ἅγιος Γρηγόριος λοιπόν μᾶς ἐπιβεβαιώνει πώς διά τόν Σωτῆρα Χριστόν ἔχει λεχθῇ τό ρηθέν ''ἐπί τῶν νεφελῶν'' ὑπό τοῦ προφήτου Δανιήλ.  Ὁ Υἱός λοιπόν εἶναι ὁ ἐπί νεφελῶν καί ὄχι ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν!

Ἐπίσης δέ καί ὁ μέγας Ἀθανάσιος διαλεγόμενος μετά τινος Ζακχαίου, τόν Πατέρα βεβαιοῖ ὡς Παλαιόν τῶν Ἡμερῶν καί τόν Υἱόν ὡς τόν ἔχοντα ὁμοίωμα ἀνθρώπου ἐπί τῶν νεφελῶν ἐρχόμενον, ἐμφανίζων οὕτως αὐτούς ὡς δύο διαφορετικά πρόσωπα: «καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ͵ οὐ διαφθαρήσεται· ἔφριξε τὸ πνεῦμά μου͵ ἐγὼ δανιήλ· καὶ ἡ ὅρασι τῆ κεφαλῆ μου ἐτάρασσέ με· καὶ προσῆλθον ἑνὶ τῶν εἱστηκότων· καὶ τὴν ἀκρίβειαν ἐζήτουν παρ΄ αὐτοῦ μαθεῖν περὶ πάντων τούτων· καὶ εἶπέ μοι τὴν ἀκρίβειαν͵ καὶ τὴν σύγκρισιν εὔλογον ἐγνώρισέ μοι· ταῦτα τὰ θηρία τὰ τέσσαρα͵ τέσσαρες βασιλεῖαι ἀναστήσονται ἐπὶ τῆ γῆ͵ αἳ ἀρθήσονται καὶ παραλήψονται τὴν βασιλείαν ἅγιοι ὑψίστου· καὶ καθέξουσιν αὐτήν͵ ἕω αἰῶνος αἰώνων  Ζακχαῖος εἶπε: Καὶ τίνες εἰσὶν αἱ τέσσαρες βασιλεῖαι͵ καὶ τίνες οἱ ἅγιοι; Ἀθανάσιος: Ὁ παλαιὸ ἡμερῶν τίς ἐστίν; εἰ οἶδας εἰπέ∙ Ζακχαῖος εἶπεν: ,Ἐγὼ λέγω ὁ θεός (δηλαδή ὁ Πατήρ)· τίνι γὰρ ἄλλῳ χίλιαι χιλιάδες λειτουργοῦσιν· καὶ μύριαι μυριάδες παραστήκουσιν͵ εἰ μὴ τῷ θεῷ;  Ἀθανάσιος: Καλῶς εἶπας· καὶ ὁ ἐλθὼν μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὁμοίωμα ἔχων υἱοῦ ἀνθρώπου͵ τίς ἦν; Ζακχαῖος εἶπεν: Ὁ χριστός.  Ἀθανάσιος: Καὶ οἱ ἅγιοι δηλονότι οἱ τὴν βασιλείαν καθέξοντες͵ οἱ δυνάσται αὐτοῦ· καὶ οἱ τέσσαρες βασιλεῖς͵ οἱ τῶν τεσσάρων μερῶν τῆς οἰκουμένης βασιλεῖς͵ καὶ αὐτῶν τῶν ἁγίων εὐχόμενοι εἶναι δοῦλοι...».[8] Μέ ὀλίγα λόγια∙ ἐρωτᾷ ὁ μέγας Ἀθανάσιος τόν Ζακχαῖον ποῖος εἶναι ὁ ἐν τῷ ὁράματι ὀνομαζόμενος ὡς Παλαιός τῶν Ἡμερῶν; Ἀπαντᾶ ὁ Ζακχαῖος: Ὁ Θεός, δηλαδή ὁ Πατήρ. Ἐρωτᾷ καί πάλιν ὁ Ἅγιος, ποῖος εἶναι εἰς τό ὅραμα αὐτός ὅπου ἔχει ὁμοίωμα υἱοῦ ἀνθρώπου εὑρισκόμενος ἐπάνω εἰς νεφέλην ὅπου κατευθύνεται πρός τόν Παλαιόν τῶν Ἡμερῶν; Ἀπαντᾶ ὁ Ζακχαῖος: Ὁ Χριστός.   Προσοχή! Ἐδῶ ὁ μέγας Ἀθανάσιος ὀνομάζει τήν μορφήν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου «ὁμοίωμα», καθότι τό ὅραμα ἐσυνέβη εἰς χρόνον ὅπου δέν ἔλαβεν πέρας ἡ θεία σάρκωσις τοῦ Θεοῦ Λόγου.

Ἄς ἴδωμεν ὅμως εἰς τήν συνέχειαν ὁρισμένας ἄλλας μαρτυρίας ἁγίων Πατέρων καί ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων ὅπου ἀποδεικνύουν, ὅτι τό συγκεριμένον πρόσωπον τοῦ ἐπί θρόνου καθημένου  Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν μέ μορφήν πολιοῦ γέροντος, εἰς τήν συγκεκριμένην ὅρασιν ἦταν ὁ Θεός Πατήρ. Μία ἀπό τάς παλαιοτέρας ἑρμηνείας τοῦ βιβλίου τοῦ Δανιήλ, εἶναι αὐτή τοῦ ἁγίου Ἱππολύτου, ὁ ὁποῖος καί εἰς τό ἐπίμαχον σημεῖον ἀποφαίνεται τά ἑξῆς: «Παλαιὸν μὲν οὖν ἡμερῶν οὐχ ἕτερον λέγει, ἀλλ' ἢ τῶν ἁπάντων κύριον καὶ θεὸν καὶ δεσπότην τὸν καὶ αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ πατέρα, τὸν παλαιοῦντα τὰς ἡμέρας, οὐκ αὐτὸν ὑπὸ χρόνων ἢ ἡμερῶν παλαιούμενον, περὶ οὗ ἀνωτέρω εἴρηται».[9] Δηλαδή, Παλαιόν τῶν Ἡμερῶν δέ ὀνομάζει κανέναν ἄλλον παρά τόν Κύριον καί Δεσπότην, ὁ ὁποῖος εἶναι καί Πατέρας τοῦ Χριστοῦ. Καί εἶναι ἐκεῖνος ὅπου παλαιοῖ τάς ἡμέρας, ἀλλά δέν παλαιώνει ὁ ἴδιος ἀπό τάς ἡμέρας καί τούς χρόνους.

Ὁμόφρων εὑρίσκεται καί ὁ Δίδυμος ὁ Τυφλός: «ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται. Παλαιὸν γὰρ ἡμερῶν τὸν Πατέρα λέγει· ὡς Υἱὸν δὲ ἀνθρώπου προσαχθέντα αὐτῷ...».[10]

Ὁ δέ μέγας Ἀθανάσιος λέγει: «Ἰδοὺ σαφῶς διὰ τῶν εἰρημένων ἐμάθομεν͵ ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ͵ ὁ σαρκωθεὶς καὶ παθὼν δι΄ ἡμᾶς͵ καὶ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν͵ καὶ ἀναληφθεὶς ἐν δόξῃ πρὸς τὸν ἑαυτοῦ Πατέρα καὶ πάλιν μέλλων ἔρχεσθαι μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ͵ μετὰ δόξης αἰωνίου κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς. Προεῖπε γὰρ περὶ τούτου ὁ αὐτὸς προφήτης Δανιήλ· Ἐθεώρουν ἕως οὗ θρόνοι ἐτέθησαν͵ καὶ Παλαιὸς ἡμερῶν ἐκάθητο...».[11] Εἰς τήν ἁπλῆν: Εἶναι σαφέστατον ἀπό ὅσα ἔχουν εἰπωθεῖ, ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ θεοῦ, αὐτός πού σαρκώθηκε, ἔπαθε διά ἐμᾶς καί στό τέλος ἀφοῦ ἀναστήθηκε ἀναλήφθηκε πρός τόν ἰδικόν του Πατέρα· ὁ ὁποῖος πάλι μέλλει νά ἔλθῃ ἐπάνω εἰς νεφέλας διά νά κρίνῃ τούς ζωντανούς καί τούς νεκρούς. Προεῖπε δι' ὅλα αὐτά ὁ προφήτης Δανιήλ...

«Οὕτω καὶ Δανιὴλ ὁρᾷ ( μᾶς λέγει καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος) τὴν μὲν κτίσιν ἅπασαν παρεστῶσαν, ἀγγέλους τε καὶ ἀρχαγγέλους, τὸν δὲ Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν, καὶ φθάνοντα ἕως τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν. Εἰ δὲ τὸ οὕτως εἰπεῖν σκανδαλίζει τινὰς, ἀκουέτωσαν, ὅτι ἐκ δεξιῶν κάθηται, καὶ ἀπαλλαττέσθωσαν τοῦ σκανδάλου. Ὥσπερ γὰρ ἡμεῖς μείζονα αὐτὸν τοῦ Πατρὸς οὐ λέγομεν, ἐπειδὴ τὴν ἐκ δεξιῶν ἔχει καθέδραν τὴν ἐντιμοτάτην· οὕτω μηδὲ σὺ ἐλάττω λέγε καὶ καταδεέστερον, ἀλλ' ὁμότιμον καὶ ἴσον. Τοῦτο γὰρ ἡ κοινωνία τῆς καθέδρας δηλοῖ».[12] Μετάφρασις: Ἔτσι καί ὁ Δανιήλ βλέπει τήν μέν κτίσιν νά παρευρίσκεται ὅλη, καί τούς ἀγγέλους καί τούς ἀρχαγγέλους, τόν δέ Υἱόν τοῦ ἀνθρώπου νά ἔρχεται ἐπάνω εἰς τίς νεφέλες καί νά φθάνῃ μέχρι τόν Παλαιόν τῶν ἡμερῶν. Ἄν ὅμως τά λόγια σκανδαλίζουν μερικούς, ἄς ἀκούσουν ὅτι κάθεται εἰς τά δεξιά τοῦ Πατρός καί ἄς ἀπαλλαγοῦν ἀπό τόν σκανδαλισμόν. Διότι, ὅπως ἀκριβῶς ἐμεῖς δέν λέμε ὅτι αὐτός εἶναι ἀνώτερος ἀπό τόν Πατέρα, ἐπειδή κατέχει τήν ἐντιμοτάτην καθέδρα εἰς τά δεξιά τοῦ Πατρός, ἔτσι οὔτε ἐσύ νά λέγῃς ὅτι εἶναι μικρότερος καί κατώτερος, ἀλλ' ὅτι εἶναι ὁμότιμος καί ἴσος. Καθόσον αὐτό φανερώνει ἡ κοινωνία τῆς καθέδρας.

Ὁ δέ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, ἐπίσης μᾶς λέγει: « ΚΥΡ. Οὕτω φημί· ἀποφέρει γὰρ ἡμᾶς εἰς τὸν ἐπὶ τῷδε λόγον, οὐκ ἀπίθανον ἔχον τὴν ὑποψίαν τὸ παρὰ τῷ μακαρίῳ Δανιήλ. ΠΑΛΛ. Τὸ ποῖον τί φής; ΚΥΡ. Τεθέαται μὲν γὰρ, ὡς ἐν ἡλικίᾳ τῇ πρεσβυτικῇ τὸν Πατέρα, λευκῇ μὲν πολιᾷ κατεστεμμένον, ἐνδύμασι δὲ τοῖς ἐν εἴδει χιόνος ἐκπρεπῆ, ἔφη δὲ ὅτι "Καὶ βίβλοι ἠνεῴχθησαν, καὶ κριτήριον ἐκάθισε, καὶ εἶδον. Καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς Υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος, καὶ ἕως τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε, καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη· καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ, καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία." Ὅτε γὰρ ἐν εἴδει τῷ καθ᾽ ἡμᾶς γέγονεν ὁ Μονογενὴς, τότε καὶ βίβλους ἠνέῳξεν ὁ Πατὴρ, καὶ ἀνῆκε μὲν τοῦ κρίνεσθαι τοὺς ἐνόχους ἁμαρτίαις· ἐφῆκε δὲ τοῖς ἀνδριζομένοις τὸ ἐγγράφεσθαί τε καὶ ἐναριθμεῖσθαι λοιπὸν τοῖς ἄνω χοροῖς, καὶ ἐν μνήμῃ κεῖσθαι Θεοῦ».^[13] Μετάφρασις: ΚΥΡ. Ἔτσι λέγω. Καί θά μᾶς μεταφέρῃ εἰς τό θέμα αὐτό ἐκεῖνο πού λέγει ὁ μακάριος Δανιήλ καί πού εἶναι ἀξιόπιστο. ΠΑΛΛ. Ποῖο ἐννοεῖς; ΚΥΡ. Εἶχε δεῖ εἰς ὅραμα τόν Πατέρα εἰς γεροντικήν ἡλικίαν, στεφανωμένον μέ λευκά μαλλιά καί μέ φορέματα πού ἔλαμπαν ὡσάν τό χιόνι, καί τοῦ εἶπε· ''Καὶ τά βιβλία ἀνοίχθησαν καί τό δικαστήριο στήθηκε καί εἶπε· Καί νά, ἐπάνω εἰς τά σύννεφα τοῦ οὐρανοῦ ἐρχόταν κάποιος ὡσάν Υἱός ἀνθρώπου, καί ἔφθασε μέχρι τόν Παλαιό τῶν ἡμερῶν καί στήθηκε μπροστά του, καί τοῦ δόθηκε ἡ ἀρχή καί ἡ τιμή καί ἡ βασιλεία'' Ὅταν ὁ Μονογενής ἔγινε μέ δική μας μορφή, τότε καί ὁ Πατέρας ἄνοιξε καί τά βιβλία καί παραιτήθηκε ἀπό τό νά κρίνῃ τούς ἐνόχους εἰς ἁμαρτίας καί ἀνέθεσε εἰς τούς γενναίους ἄνδρες νά ἐγγράφονται καί νά συγκαταλέγονται εἰς τούς οὐράνιους χορούς καί νά κρατοῦνται εἰς τήν μνήμην τοῦ Θεοῦ.

Καί ἀλλοῦ ὁ αὐτός Ἅγιος ἀναφερόμενος εἰς τό ὅραμα τοῦ δανιήλ: «...ἰδοὺ δὴ σαφῶς ὡς υἱὸς ἀνθρώπου μετὰ τῶν νεφελῶν ἔρχεται καὶ μέχρι τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε. καὶ τί τοῦτό ἐστι δοκιμάσωμεν ἀκριβῶς. ἆρα γὰρ τόπῳ περιληπτὸς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς οὗ πάντα μεστά; οὐ  πιστεύομεν λέγοντι "Τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν ἐγὼ πληρῶ "λέγει Κύριος;" ποῦ τοίνυν ἔφθασεν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν; κατὰ τὴν δόξαν δηλονότι τὴν θεοπρεπῆ καὶ κατά γε τὴν κατὰ πάντων ὑπεροχήν· συνεδρεύει γὰρ τῷ Πατρὶ καί ἐστιν ὁμόθρονος αὐτῷ· οὐχ ὅτε μόνον γυμνὸς ἦν ὁ Λόγος καὶ ἄσαρκος ἔτι, ἀλλὰ καὶ ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος. ὅρα τοίνυν καὶ ἐν ἀνθρωπότητι Θεὸν ὄντα τὸν Υἱόν· οὐ γὰρ ἂν ἐδόθη αὐτῷ ἡ τῆς θεότητος τιμὴ καὶ ἡ κατὰ πάντων βασιλεία ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἂν ἐδούλευσαν αὐτῷ φυλαὶ καὶ γλῶσσαι εἰ μὴ Θεὸς ἀληθῶς καὶ ἐκ Θεοῦ κατὰ φύσιν ἐστὶν, εἷς καὶ μόνος ὢν Υἱὸς καὶ ὅτε πέφηνεν ἄνθρωπος. δέχου δὲ καὶ ἐπὶ τούτῳ πληροφορίαν»^[14].

Καί πάλιν: «ὁρᾷς ὅπως ἐν τούτοις ὅλον ἡμῖν ἀκριβῶς καταγράφεται τῆς ἐνανθρωπήσεως τὸ μυστήριον· ὁρᾷς ὅπως λαμβάνειν λέγεται τὴν βασιλείαν παρὰ Πατρὸς ὁ Υἱός· οὐ γυμνὸς τῷ προφήτῃ Λόγος, ἀλλ'  ὡς υἱὸς ἀνθρώπου, φαινόμενος· ἐταπείνωσε γὰρ ἑαυτὸν, καθὰ γέγραπται, σχήματι δι' ἡμᾶς εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος· ἵνα καὶ πρῶτος εἰς βασιλείαν ἀνενεχθεὶς, ἀρχὴ πάλιν ἡμῖν καὶ ὁδὸς τῆς εἰς βασιλείαν δόξης  ἀναδειχθῇ».[15]

Ὡσαύτως: «...ἔφθασεν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν; κατὰ τὴν δόξαν δηλονότι τὴν θεοπρεπῆ καὶ κατά γε τὴν κατὰ πάντων ὑπεροχήν· συνεδρεύει γὰρ τῷ Πατρὶ καί ἐστιν ὁμόθρονος αὐτῷ· οὐχ ὅτε μόνον γυμνὸς ἦν ὁ Λόγος καὶ ἄσαρκος ἔτι, ἀλλὰ καὶ ὅτε γέγονεν ἄνθρωπος. ὅρα τοίνυν καὶ ἐν ἀνθρωπότητι Θεὸν ὄντα τὸν Υἱόν· οὐ γὰρ ἂν ἐδόθη αὐτῷ ἡ τῆς θεότητος τιμὴ καὶ ἡ κατὰ πάντων βασιλεία...».[16]

Καί πάλι: «Σοφῶς καὶ ἐντέχνως τῆς προφητείας ὁ λόγος μονονουχὶ ζωγραφεῖ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀναφοίτησιν τοῦ πάντων ἡμῶν Σωτῆρος Χριστοῦ· ἐξαγαγεῖν γὰρ εἰς πέρας τῆς μετὰ σαρκὸς οἰκονομίας τὴν δύναμιν, ἀνέβη πρὸς τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς Πατέρα, καὶ Θεόν».[17]

Τῷ αὐτῷ καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «...οὐκοῦν καί ἄνθρωπος ἐστιν ὁ αὐτός, ὡς εἶναι τόν τεχθησόμενον Θεόν ὁμοῦ καί ἄνθρωπον, υἱόν τε τοῦ ἀνθρώπου καί υἱόν τοῦ Θεοῦ παρά Θεοῦ καί Πατρός ὡς ἄνθρωπον τήν ἀδιάδοχον βασιλείαν λαμβάνοντα, ὡς εἶδεν καί προανεκήρυξεν ὁ Δανιήλ,...».^[18] Μετάφρασις: ...ἑπομένως εἶναι ὁ ἴδιος καί ἄνθρωπος, ὥστε αὐτός πού θά γεννηθῇ νά εἶναι συγχρόνως Θεός καί ἄνθρωπος, υἱός ἀνθρώπου καί υἱός θεοῦ, πού ὡς ἄνθρωπος λαμβάνει τήν ἀδιάδοχον βασιλείαν ἀπό τόν Θεόν Πατέρα, ὅπως εἶδε καί προανήγγειλε ὁ Δανιήλ.

Ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Θεσσαλονίκης ἐξηγῶν τό Ἱερόν Σύμβολον τῆς Πίστεως, μᾶς λέγει: «Οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος, καθώς λέγει καί ὁ Δανιήλ, ἐθεώρησεν αὐτόν τόν Υἱόν τοῦ ἀνθρώπου ὡς ἄνθρωπον, ὁ ὁποῖος ἤρχετο καί ἔφθασε ἕως εἰς τόν Παλαιόν τῶν ἡμερῶν, εἰς τόν ἴδιον Πατέρα Του, καί παρέλαβεν ἐπάνω εἰς ὅλους τήν ἐξουσίαν, ἄν καί ἔχει αὐτήν ὡς Λόγος ἀϊδίως σύν τῷ Πατρί καί τῷ Πνεύματι».^[19]  «Ἑκάστῃ δὲ τῶν τοιούτων ὁράσεων, ἔμφασίν τινα δόξης τῆς θεοπρεποῦς, καὶ μυστηρίου τοῦ κατὰ Χριστὸν, ἀστείως ἡμῖν ὑπαινίττεται»^[20].

Ἀλλά καί ὁ περινούστατος ἐπίσκοπος Νύσσης Γρηγόριος μᾶς λέγει: «Τίς οὖν ἐστιν, ὁ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου λαβὼν τὴν ἐξουσίαν ἀναφαίρετον κατὰ πάντων; Ἄνθρωπος μὲν πάντως οὐδεὶς, ὁ θεάνθρωπος δὲ Χριστὸς, περὶ ὁ καὶ οὗ δαβὶδ εἴρηκε πρὸς τὸν Θεὸν καὶ Πατέρα· Ὁ Θεὸς, τὸ κρίμα σου τῷ βασιλεῖ δὸς, καὶ τὴν δικαιοσύνην σου τῷ υἱῷ τοῦ βασιλέως. Ὁ Χριστὸς γὰρ καὶ ὡς Θεὸς βασιλεύς ἐστι, καὶ υἱὸς βασιλέως. Καὶ ὡς ἄνθρωπος βασιλεὺς γέγονε, καὶ υἱὸς βασιλέως τοῦ Δαβὶδ, διὸ καὶ ὕστερον ἔλεγεν, Ἐδόθη μοι ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς. Πρὸς ὃν ὁ Πατὴρ μετὰ τὸ λαβεῖν τὴν βασιλείαν, ὡς ἄν θρωπον ἔλεγε, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου. Εἶπε γὰρ, φησὶν, ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου· Κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου»^[21].

Καί πάλιν: «Καὶ ἕως τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν  ἔφθασε, καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη, καὶ αὑτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ, καὶ ἡ τιμὴ, καὶ ἡ βασιλεία, καὶ πάντες οἱ λαοὶ, φυλαὶ, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύουσιν. Ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται. Καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται. Τίς οὖν ἐστιν, ὁ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου λαβὼν τὴν ἐξουσίαν ἀναφαίρετον κατὰ πάντων; Ἄνθρωπος μὲν πάντως οὐδεὶς, ὁ θεάνθρωπος δὲ Χριστὸς, περὶ ὁ καὶ οὗ δαβὶδ εἴρηκε πρὸς τὸν Θεὸν καὶ Πατέρα... Ὁ Χριστὸς γὰρ καὶ ὡς Θεὸς βασιλεύς ἐστι, καὶ υἱὸς βασιλέως. Καὶ ὡς ἄνθρωπος βασιλεὺς γέγονε, καὶ υἱὸς βασιλέως τοῦ Δαβὶδ, διὸ καὶ ὕστερον ἔλεγεν, Ἐδόθη μοι ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς. Πρὸς ὃν ὁ Πατὴρ μετὰ τὸ λαβεῖν τὴν βασιλείαν, ὡς ἄνθρωπον ἔλεγε, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου».[22]

Ἀναφέρομεν ἐπίσης καί πάλιν τόν ἐκκλησιαστικόν συγγραφέα Εὐσέβιον, ὁ ὁποῖος μέ τήν σειράν του στιγματίζει τήν πλάνην τῶν νεοεικονομάχων  λέγοντας: «Ἐν τοῖς ὁράμασιν ὁ Δανιὴλ φησίν· Ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς, καὶ ἰδοὺ, ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ   ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε, καὶ προσηνέχθη αὐτῷ, καὶ ἐδόθη αὐτῷ ἡ ἐξουσία καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία· καὶ πάντες οἱ λαοὶ, φυλαὶ, γλῶσσαι δουλεύσουσιν αὐτῷ· ἡ ἐξουσία αὐτοῦ, ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται· καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται. Συνᾴδει ταῦτα τῇ τοῦ αὐτοῦ Δανιὴλ προφητείᾳ προθεσπιζούσῃ περὶ τῆς τοῦ Χριστοῦ βασιλείας κατὰ τὸν λίθον τὸν ἀποτμηθέντα ἐξ ὄρους ἄνευ χειρῶν· τίς γὰρ ἂν ἄλλος, ὁ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἐπὶ τῶν νεφελῶν, καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν φθάνων, ἢ ὁ εἰπὼν Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς, ὁ δι᾽ ἡμᾶς μορφὴν δούλου λαβὼν, καὶ υἱὸς ἀνθρώπου γενόμενος, ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐξῆλθον, καὶ πρὸς τὸν Θεὸν ὑπάγω; ὃς καὶ παρόντων τῶν ἑαυτοῦ μαθητῶν, βλεπόντων αὐτῶν, ἐπήρθη, καὶ νεφέλη ὑπέλαβεν αὐτὸν, ὅτε καὶ ἀτενιζόντων εἰς τὸν οὐρανὸν, ἰδοὺ δύο ἄνδρες ἐν ἐσθήσεσι λαμπραῖς ὀφθέντες, τὰ περὶ τῆς δευτέρας αὐτοῦ παρουσίας αὐτοὺς ἐδίδασκον, αὖθις ἐν νεφέλῃ παρα γενήσεσθαι αὐτὸν προλέγοντες. Τῷ οὖν Χριστῷ μόνῳ ὑπὸ τοῦ Πατρὸς ἐδόθη καὶ ἡ ἐξουσία καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία, ὥστε πάντα τὰ ἔθνη λατρεύειν αὐτῷ, καὶ πᾶσαν γλῶσσαν ἐξομολογεῖσθαι, ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστός εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός».^[23]

Καί πάλιν ὁ αὐτός: «...συνορᾷς ὡς καὶ ἐν τούτοις ἄφθαρτον καὶ ἀγήρω καὶ ἀτελεύτητον οὐ τοῦ λόγου τοῦ ἐν τῷ θεῷ   τὴν βασιλείαν ἔσεσθαι, ἀλλὰ τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου παρίστησιν ὁ προφήτης, ἕτερόν τε παρὰ τὸν παλαιὸν τῶν ἡμερῶν σαφῶς διδάσκει τὸν υἱὸν εἶναι τοῦ ἀνθρώπου τὸν τὴν ἄφθαρτον βασιλείαν παρὰ τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν, δηλαδὴ παρὰ τοῦ αὐτοῦ πατρός, ὑποδεξάμενον...».[24] Μέ τήν λέξιν  ΄΄ἕτερον΄΄ διασαφηνίζει, ὅτι πρόκειται διά δύο διαφορετικές ὑποστάσεις, τοῦ Πατρός καί αὐτήν τοῦ Υἱοῦ, καί ὄχι περί μιᾶς, ὡς πεπλανημένως ἑρμηνεύουν οἱ νεοεικονομάχοι θέλοντες οὕτω νά ἐξοβελίσουν τό πρόσωπον τοῦ Θεοῦ Πατρός ἀπό  τά συμβαινόμενα τῆς ὀπτασίας τοῦ Δανιήλ!

Ἐπίσης καί εἰς τά Πρακτικά τῆς ἐν Ἐφέσῳ Ἁγίας Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἐν τῇ ἐπιστολῇ περί τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως τοῦ ἁγίου Κυρίλλου, ἀναγράφονται τά ἑξῆς: «...ναὶ μὴν καὶ ὁ πάνσοφος Δανιὴλ ἐν εἴδει τῷ καθ' ἡμᾶς τεθεᾶσθαί φησι τὸν μονογενῆ τοῦ θεοῦ λόγον. ἰδεῖν μὲν γὰρ ἔφη παλαιὸν ἡμερῶν καθήμενον ἐπὶ θρόνου μυρίας τε μυριάδας τῶν παραστατῶν καὶ χιλίας χιλιάδας τῶν λειτουργῶν, καὶ διὰ μέσου τινὰ παρενθεὶς ἕτερα, τούτοις ἐπάγει· ΄΄ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτός, καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασεν καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία καὶ πᾶσαι αἱ φυλαὶ καὶ γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσουσιν΄΄. ἰδοὺ δὴ πάλιν σαφῶς τε καὶ ἐναργῶς ἀναβαίνοντα πρὸς τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς πατέρα καὶ θεὸν τεθέαται τὸν Ἐμμανουήλ. νεφέλη γὰρ ὑπέλαβεν αὐτόν, ὃν δὴ καὶ οὐκ ἄνθρωπον ἁπλῶς, ἀλλ' ὡς υἱὸν ἀνθρώπου φησί· θεὸς γὰρ ἦν ἐν ὁμοιώσει τῇ πρὸς ἡμᾶς γεγονὼς ὁ λόγος...».[25]

Κόλαφος ἰσχυρός διά τούς νεοεικονομάχους εἶναι καί τό παρόν ἀπόσπασμα ἀπό τόν ἅγιον Ἐπιφάνιον: «καὶ τοῦτον τὸν πατέρα καὶ υἱὸν καὶ ἅγιον πνεῦμα τοῖς αὐτοῦ ἁγίοις καὶ ἀπ' αἰῶνος καταξιώσαντα ἐν ὀπτασίαις φανῆναι, καθάπερ ἠδύνατο ἕκαστος χωρεῖν κατὰ τὸ χάρισμα αὐτῷ διὰ τῆς θεότητος <δοθέν>, ὅπερ ἐχαρίζετο ἑκάστῳ τῶν καταξιουμένων, πῆ μὲν πατέρα θεάσασθαι, καθὼς ἠδύνατο ἕκαστος, <πῆ δὲ> ἀκοῦσαι τῆς φωνῆς αὐτοῦ, ὡς  <ἐν>εχώρει· ὡς ἐν στόματι τοῦ Ἡσαΐου ἔλεγεν «ἰδού, συνήσει ὁ παῖς μου ὁ ἀγαπητός», τοῦτο φωνὴ πατρός· καὶ ὡς ὁ Δανιὴλ εἶδε «τὸν παλαιὸν τῶν ἡμερῶν», τοῦτο ὀπτασία πατρός· ὡς δὲ ἐν τῷ προφήτῃ πάλιν «ἐγὼ ὁράσεις ἐπλήθυνα καὶ ἐν χερσὶ προφητῶν ὡμοιώθην», τοῦτο φωνὴ υἱοῦ· ὡς δὲ ἐν Ἰεζεκιήλ «καὶ ἔλαβέ με πνεῦμα θεοῦ» καὶ «ἐξέβαλέ με εἰς τὸ πεδίον», τοῦτο περὶ ἁγίου πνεύματος».[26]

 Πῶς λοιπόν μετά ἀπό ὅλα αὐτά ἐπιμένουν ἀκόμη νά λέγουν, ὅτι  «Ὁ παλαιός τῶν ἡμερῶν εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ καί ὄχι Πατήρ» καί ἀκόμη, ὅτι «Ἡ διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας εἶναι ὅτι ἐπρόκειτο γιά τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ», ὅταν δέν εὑρίσκουν οὔτε ἕναν Πατέρα νά στηρίζῃ ξεκάθαρα τάς θέσεις των; Δέν ἀπεδείχθη ἄραγε  περίτρανα τό πόσον ἀντιπατερική καί ἀσύμφωνη μέ τό πιστεύω τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι αὐτή ἡ δοξασία τους;

Ἄς ἴδωμεν ὅμως πώς ἑρμηνεύουν οἱ Πατέρες τάς ὀπτασίας καί ὁράσεις τῶν ὑπολοίπων Προφητῶν. Βλέπομεν λοιπόν ὅτι εἰς τό ὅραμα τοῦ Δανιήλ ἡ ἀναφορά εἰς τόν Παλαιόν τῶν ἡμερῶν ἀφορᾷ ἀποκλειστικῶς καί μόνον τόν Θεόν Πατέρα καί ὄχι κάποιο ἄλλο πρόσωπον τῆς τρισυποστάτου θεότητος. Εἰς ἄλλα ὅμως ὀράματα τῶν Προφητῶν τά πράγματα δέν εἶναι τόσο ξεκάθαρα καί τά ἀποκαλυπτόμενα πρόσωπα ἐπιδέχονται διάφορες ἐρμηνείες ὡς πρός τήν ταυτότητά τους!  Εἰς τό ὅραμα τοῦ Ἡσαΐα, ὁ Θεός ἐφανερώθη ὡς Κύριος Σαβαώθ: «καὶ ἐγένετο τοῦ ἐνιαυτοῦ οὗ ἀπέθανεν Ὀζίας ὁ βασιλεύς εἶδον τὸν Κύριον καθήμενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρμένου καὶ πλήρης ὁ οἶκος τῆς δόξης αὐτοῦ καὶ σεραφίμ εἱστήκεισαν κύκλῳ αὐτοῦ ἓξ πτέρυγες τῷ ἑνὶ καὶ ἓξ πτέρυγες τῷ ἑνί καὶ ταῖς μὲν δυσὶν κατεκάλυπτον τὸ πρόσωπον καὶ ταῖς δυσὶν κατεκάλυπτον τοὺς πόδας καὶ ταῖς δυσὶν ἐπέταντο καὶ ἐκέκραγον ἕτερος πρὸς τὸν ἕτερον καὶ ἔλεγον ἅγιος ἅγιος ἅγιος κύριος Σαβαώθ πλήρης πᾶσα ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ καὶ ἐπήρθη τὸ ὑπέρθυρον ἀπὸ τῆς φωνῆς ἧς ἐκέκραγον καὶ ὁ οἶκος ἐπλήσθη καπνοῦ  καὶ εἶπα ὦ τάλας ἐγώ ὅτι κατανένυγμαι ὅτι ἄνθρωπος ὢν καὶ ἀκάθαρτα χείλη ἔχων ἐν μέσῳ λαοῦ ἀκάθαρτα χείλη ἔχοντος ἐγὼ οἰκῶ καὶ τὸν βασιλέα κύριον Σαβαώθ εἶδον τοῖς ὀφθαλμοῖς μου».[27] Εἰς τήν ἐν λόγῳ ὀπτασίαν ὁ Προφήτης εἶδε τόν Κύριον Σαβαώθ μέ  μορφήν ἀνθρώπου, τοῦ ὁποίου τό πρόσωπον καί τά πόδια ἐκαλύπτοντο ἀπό τάς πτέρυγας τῶν Σεραφίμ. Οὐδένα ὑπονοούμενον ἀφήνεται ὥστε νά διακρίνωμεν κάποιο συγκεκριμένον  πρόσωπον, παρά μόνον ἐκ τοῦ τρισαγίου ὕμνου συμπεραίνομεν, ὅτι  ἦταν ὁ Τριαδικός Θεός.  Ἕνεκα λοιπόν αὐτῆς τῆς ἐλευθερίας οἱ Πατέρες ἑρμήνευσαν τό ὅραμα ὅπως ἕκαστος τό εἶχε ἐννοήσει, ἀποδίδοντας εἰς τόν Κύριον Σαβαώθ καί τήν ἀνάλογον ταυτότητα. Παρ' ὅλα αὐτά οἱ νεοεικονομάχοι ἀντιλέγουν διατεινόμενοι, ὅτι μόνον ὁ Υἱός εἶναι ὁ ἐμφανισθείς∙ λέγουν λοιπόν: «Ἕνας μόνο Κύριος μίλησε καί πῆρε τή μορφή ἀνθρώπου στήν Παλαιά Διαθήκη. Αὐτός ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου». Θά ἴδωμεν ὅμως παρακάτω, ὅτι  οἱ Πατέρες καί πάλιν ἔχουν ἀντίθετον γνώμην μέ τήν ἰδικήν τους, καθώς εἰς τό πρόσωπον τοῦ Κυρίου Σαβαώθ, ὁ ἕνας εἶδεν τόν Πατέρα, ἕτερος τόν Υἱόν  καί ἄλλος τό Πνεῦμα τό Ἅγιον.  

Ὁ δέ λόγος ὅπου ἕκαστος θεωροῦσε διαφορετικά,  μᾶς λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, εἶναι ὁ ἑξῆς: «Οὔτε ὀπτασία, οὔτε χρησμῳδία γίνεται κεχωρισμένως Πατρός καί Υἱοῦ καί Ἁγίου Πνεύματος»˙ καί συνεχίζει ἐξηγῶν τήν ὀπτασίαν τοῦ Προφήτου Ἡσαΐα: «Ἡσαΐας ὁ Προφήτης, εἶδον ἔφη Κύριον Σαβαώθ καθήμενον ἐπί θρόνου ὑψηλοῦ καί ἐπηρμένου... Ὅσον οὖν κατά τήν θέσιν καί τήν ἀκολουθίαν τοῦ προφητικοῦ γράμματος, ὁ ἐπί πάντων ἔστι ΠΑΤΗΡ ὁ ὀφθείς καί χρησμοδοτήσας τῷ Προφήτῃ... ὁ Προφήτης οὖν τοῦ Πατρός εἰσηγεῖται πρόσωπον, τοῦ παρά τοῖς Ἰουδαίοις πεπιστευμένου. Ὁ Εὐαγγελιστής τοῦ Υἱοῦ. Ὁ Παῦλος τοῦ Πνεύματος, ἕναν Κύριον Σαβαώθ τόν ὀφθέντα κοινῶς ὀνομάζοντες διῂρηται γάρ αὐτοῖς ὁ περί τῆς ὑποστάσεως λόγος, ἀδιαιρέτου μένοντος ἐκ αὐτοῖς τοῦ περί ἑνός Θεοῦ φρονήματος».^[28] Δηλαδή˙ δέν γίνεται οὐδεμία ὀπτασία, οὔτε προφητεία χωρίς τήν συνέργειαν καί τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Πατρός, τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Σχολιάζων δέ ὁ Ἅγιος τήν ὀπτασίαν τοῦ Ἡσαΐου, ὅπου εἶδεν τόν Κύριον ἐπί θρόνου ὑψηλοῦ καθήμενον, μᾶς λέγει, ὅτι σύμφωνα μέ τήν σειράν ὅπου ἀκολουθεῖ εἰς τό ὅραμα, Αὐτός ὁ ὁποῖος ἔδωκε τόν χρησμόν εἰς τόν Προφήτην ἦταν ὁ φανερωθείς Πατήρ, ὁ ὁποῖος καί ἐπιστεύετο ἀπό τούς Ἰουδαίους. Ὁ δέ Εὐαγγελιστής, εἶδεν εἰς τό φανερωθέν αὐτό πρόσωπον τόν Υἱόν, ἐνῷ ὁ Παῦλος τό Ἅγιον Πνεῦμα. Ἄν καί πάντες ὠνόμασαν διαφορετικῶς τόν φανερωθέντα Κύριον Σαβαώθ εἰς τά ὁράματά των, διακρίνοντες διαιρετικῶς τάς ὑποστάσεις, ἐν τούτοις ἔμεινεν ἄθικτον τό φρόνημα, ὅτι ὁ Θεός εἶναι Ἕνας καί ἀδιαίρετος.

Παρομοίως ἑρμηνεύει τήν αὐτήν ὀπτασίαν τοῦ Ἡσαΐου καί ὁ πολύαθλος Μέγας Ἀθανάσιος, εἰς τό κεφάλαιον ''Ὅτι ἡ ἁγία Τριάς δείκνυται καθῆσθαι ἐπί θρόνου ὑψηλοῦ'': «Φησίν ὁ Ἡσαΐας· εἶδον τόν Κύριον Σαβαώθ... Ἀνάγκη ὅτι ὁ ΠΑΤΗΡ ὑπολαμβάνεται  πρό πάντων...  Ὁ δέ Ἰωάννης εἰς τόν Υἱόν ἐκλαμβάνει ταῦτα... περί δέ τοῦ Πνεύματος ὁ Παῦλος διαλεγόμενος τοῖς ἐν Ῥώμῃ Ἰουδαίοις εἶπεν ‘‘καλῶς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον διά Ἡσαΐου τοῦ Προφήτου, εἶπεν, ἀκοῇ ἀκούσετε καί οὐ μή συνῇτε καί βλέποντες καί οὐ μή ἴδητε’’»^[29]. Μᾶς λέγει δηλαδή, ὅτι ἀκριβῶς προηγουμένως καί ὁ μέγας Βασίλειος! Πλήρης ταύτισις.

Ὁμόφρων τῶν ἀνωτέρω εἶναι καί Δίδυμος ὁ Τυφλός, ὁ ὁποῖος μέ τάς ἰδίας σχεδόν λέξεις μᾶς λέγει: «Καί τὸν ὀφθέντα δέ τῷ Ἡσαΐᾳ βασιλέα Κύριον Σαβαὼθ καθήμενον ἐπί θρόνου ὑψηλοῦ καί ἐπῃρμένου͵ ἐν οἴκῳ δόξης πεπληρωμένῳ͵ καί ὑπὸ τῶν σεραφίμ τῇ τρισαγίῳ φωνῇ καταγεραιρόμενον͵ ὁ μέν προφήτης τὸν Πατέρα οἶδεν͵ ὁ δέ Ἰωάννης τὸν Υἱόν· ὁ δέ Παῦλος ἐν ταῖς Πράξεσιν͵ διά τήν ταυτότητα τῆς θεότητος͵ τὸ πάνσοφον Πνεῦμα εἶναι ἐδήλωσεν τοιῶσδε· Καλῶς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐλάλησεν πρὸς τοὺς πατέρας ἡμῶν διά Ἡσαΐου τοῦ προφήτου͵ λέγον· Πορεύθητι πρὸς τὸν λαὸν τοῦτον͵ καί εἰπέ αὐτῷ· Ἀκοῇ ἀκούσετε͵ καί οὐ μή συνῇτε͵ καί τά ἑξῆς»^[30].

Περί αὐτοῦ καί ὁ ἅγιος Δαμασκηνός: «Ὁ γὰρ τρισάγιος οὗτος ὕμνος πάλαι μὲν ὑπὸ τοῦ πνεύματος τοῦ ἁγίου διὰ τῶν λειτουργικῶν αὐτοῦ πνευμάτων τῶν σεραφὶμ τῷ θεόπτῃ Ἡσαΐᾳ μεμυσταγώγητο τὰς τρεῖς ὑποστάσεις τῆς θεότητος μυστικῶς ἐμφαίνοντος καὶ τὴν μίαν κυριότητα καὶ φύσιν. Αὐτὸς μὲν γὰρ ὁ Ἡσαΐας τὸν θεὸν καὶ πατέρα ἔφη ἑωρακέναι, ὁ θεολόγος δὲ Ἰωάννης τὸν υἱὸν αὐτῷ ἔφη ἀποκεκαλύφθαι,  Παῦλος δὲ ὁ θεῖος ἀπόστολος τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον. Ἐντεῦθεν ἅπας ὁ τῶν ἁγίων πατέρων ἑσμὸς εἰς τὴν ἁγίαν τριάδα τοῦτον τὸν τρισάγιον ἐξειλήφασιν ὕμνον»^[31]. Μετάφρασις∙ διότι λέγει αὐτός ὁ Τρισάγιος ὕμνος παλαιά ἀπεκαλύφθη εἰς τόν θεόπτην Ἡσαΐαν ἀπό τό Ἅγιον Πνεῦμα διά μέσῳ τῶν Σεραφίμ, ὅπου εἶναι τά λειτουργικά του Πνεύματα, φανερώνοντας κατά τρόπον μυστηριακόν τάς τρεῖς ὑποστάσεις τῆς θεότητος καί τήν μίαν κυριότητα καί φύσιν. Διότι ὁ Ἡσαΐας εἶπε, ὅτι  εἶδε τόν Θεόν Πατέρα, ὁ θεολόγος Ἰωάννης εἶπε, ὅτι τοῦ ἀπεκαλύφθη  ὁ Υἱός, καί ὁ θεῖος ἀπόστολος Παῦλος, τό Ἅγιον Πνεῦμα. Ἐξαιτίας αὐτοῦ ὅλον τό πλῆθος τῶν ἁγίων Πατέρων ἀπέδωσαν τόν Τρισάγιον αὐτόν ὕμνον εἰς τήν Ἁγίαν Τριάδα.

Ὁ Ἰωσήφ Βρυέννιος μᾶς δίδει καί αὐτός μίαν ξεκάθαρον εἰκόνα περί τῆς Συμβολικῆς πάντοτε ἐμφανείας τῆς Ἁγίας Τριάδος εἰς τά κτίσματα: «...ὤφθη  ὅλη αὐτή ἡ Τριάς ἡ Ἁγία ἐν εἴδει ἀγγέλων τῷ Πατριάρχη Ἀβραάμ, ἐν τῇ δρυΐ τῇ Μαμβρῇ∙ πάλιν  ἡνίκα ἐφάνη ἰδίως ἕκαστον τῶν ταύτης προσώπων, τῷ μέν Δανιήλ ὁ Πατήρ, ὡς παλαιός τῶν ἡμερῶν∙ τῷ Ἡσαΐᾳ, καί τῷ Ἰεζεκιήλ, καί αὐτῷ τούτῳ τῷ Δανιήλ, ὡς Υἱός ἀνθρώπου αὐτός ὁ Υἱός∙ καί αὖ ἐν Ἰορδάνῃ τῷ θείῳ Προδρόμῳ, καί τοῖς τινικαῦτα ἠθροισμένοις ἐκεῖσε λαοῖς, ὦπται τό Πνεῦμα ἐν εἴδει Περιστερᾶς∙ καί ἐν τῇ ἁγίᾳ Σιών τό αὐτό, ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν∙ καί μέντοι καί δι’ ἀγγέλων, καί δι’ ἀνθρώπων, ἔν τε τῇ Παλαιᾷ καί τῇ Καινῇ διαθήκη, πολυτρόπως ἡμῖν ὁ Θεός τρισυπόστατον ἑαυτόν ἐμαρτύρησε∙...».[32]

Ἄς μήν κουράσωμεν ὅμως ἄλλο τούς ἀναγνώστας μέ ἀλλεπαλλήλους μαρτυρίας, καθώς πλέον εἶναι καταφανής ποίους στηρίζουν μέ αὐτάς οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Θά ἀναφέρωμεν ὅμως ἕνα ἐπιχείρημα ὅπου συχνῶς ἐπικαλοῦνται οἱ νεοεικονομάχοι (ἴσως τό μοναδικόν!) ἀπό τόν ἅγιον Κύριλλον Ἱεροσολύμων, λέγει οὗτος: «Τοῦτον τὸν θρόνον πρὸ τῆς ἐνσάρκου παρουσίας τοῦ Σωτῆρος ἑωρακὼς ὁ προφήτης φησίν Ἡσαΐα ΄΄Εἶδον τὸν Κύριον καθήμενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρμένου΄΄ καὶ τὰ ἑξῆς. «Τὸν Πατέρα μὲν γὰρ οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε[33] ὁ δὲ τῷ προφήτῃ τότε φανεῖς, Υἱὸς ἦν».[34] Ἐκ τούτου συμπεραίνουν, ὅτι  ἐφ’ ὅσον τόν Πατέρα δέν εἶδεν κανείς ποτέ, ἄρα ὁ φανείς εἶναι μόνον ὁ Υἱός, ἐπεκτείνοντες δέ τήν τοιαύτην γνώμην  τοῦ Ἁγίου εἰς ὅλας τάς περιπτώσεις τῶν ὀπτασιῶν καί ὁραμάτων ὅπου εἶδαν οἱ Προφῆτες καί πάντες οἱ Ἅγιοι!!! Διατυμπανίζουν δέ τήν γνώμην αὐτήν, ὡς τήν ἐπίσημον θέσιν καί διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας, παραβλέποντες βεβαίως τάς ἄλλας ἑρμηνείας τῶν ὑπολοίπων Ἁγίων ὅπου λέγουν, ὅτι ὁ Θεός μόνον κατά τήν Οὐσίαν Αὐτοῦ δέν εἶναι ὁρατός, διότι ἀσφαλῶς δέν τούς συμφέρει! Τό σημαντικόν ὅμως εἶναι, πώς ἐνῷ ἐπικαλοῦνται τήν προτέραν γνώμην τοῦ ἁγίου Κυρίλλου, ἀποκρύπτουν ὅμως τά ὑπ' αὐτοῦ λεγόμενα εἰς τήν ἑπομένην Κατήχησίν του, ὅπου σχολιάζων τό ὅραμα τοῦ Δανιήλ ἀναφέρει ὅτι ὁ Θεός Πατέρας ἦταν ὁ καθιζόμενος εἰς τόν θρόνον: «Ἔρχεται πρὸς τὸν Πατέρα  κατὰ τὴν γραφὴν τὴν ἀρτίως ἀναγνωσθεῖσαν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ͵ ποταμοῦ πυρὸς ἕλκοντος δοκιμαστικοῦ τῶν ἀνθρώπων. εἴ τις χρυσίου ἔχει τὰ ἔργα͵ λαμπρότερος γίνεται. εἴ τις καλαμώδη ἔχει τὴν πρᾶξιν καὶ ἀνυπόστατον͵ κατακαίεται ὑπὸ τοῦ πυρός. καὶ ὁ μὲν Πατὴρ καθέζεται ἔχων τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ λευκὸν ὡσεὶ χιών͵ καὶ τὴν τρίχα τῆς κεφαλῆς ὡς ἔριον καθαρόν. Ἀνθρωπίνως δέ τοῦτο εἴρηται». [35] Μετάφρασις: ''ἔρχεται πρός τόν Πατέρα'' κατά τήν Γραφήν ὅπου μόλις  ἀναγνώσαμεν ''ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου'' ἐπάνω ἀπό τίς νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ, ἐνῶ πύρινος ποταμός ἐξέρχεται ὅπου δοκιμάζει τούς ἀνθρώπους. Ὅποιος ἔχει ἔργα λαμπρά ὡσάν τό χρυσάφι, ἀστράπτει πιό πολύ. Ὅποιος ἔχει ἔργα σαθρά ὡσάν τό καλάμι καί ἀνυπόστατα κατακαίγεται ἀπό τήν φωτιά. ''Καί ὁ Πατέρας κάθεται, ἔχοντας ἔνδυμα λευκόν ὡσάν τό χιόνι καί οἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς Του εἶναι ὡσάν ἄσπρο μαλλί'' Ἀνθρωποπαθῶς βέβαια μᾶς τά λέγει αὐτά.

   Προφανῶς ὅλοι αὐτοί οἱ ἅγιοι καί οἱ λοιποί ἐκκλησιαστικοί συγγραφείς ἐξέπεσαν εἰς ἑρμηνευτικά λάθη, ὡς εἶπεν παλαιότερα εἰς ἐκ τῶν συγχρόνων ἀρνητῶν τῆς εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος!!!

Ἄς μᾶς λύσουν λοιπόν οἱ νεοεικονομάχοι αὐτήν τήν ἀντίφασιν... Τά σχόλια περιττά!

23) Τό συναΐδιον τοῦ Πατρός μετά τῶν ἄλλων Προσώπων

Τά λογικά ἅλματα καί τά αὐθαίρετα συμπεράσματα συνεχίζονται! Αὐτοί πού μετά μανίας ὑποστηρίζουν πώς τό ὄνομα ''Παλαιός τῶν ἡμερῶν'' δέν ἀποδίδεται εἰς τόν Πατέρα παρά μόνον εἰς τόν Υἱόν, ἐπιφέροντας οὕτω χάσμα μέγα εἰς τήν συναϊδιότητα τῶν προσώπων τῆς ἁγίας Τριάδος, ἐδῶ κόπτονται μέ περισσή ὑποκρισία  περί καταλύσεως τοῦ συνανάρχου! Προφανῶς ὑπάρχει τρομερά σύγχυσις ἴσως καί νοητική διαταραχή εἰς τούς ἐγκεφάλους αὐτῶν πού ἐφευρίσκουν αὐτοῦ τοῦ εἴδους τίς κατηγορίες. Γράφει λοιπόν ὁ συγγραφεύς τοῦ πονήματος:

  «Οἱ Ἀρειανοί δίδασκαν ὅτι ὁ Υἱός δέν εἶναι συνάναρχος μέ τόν Πατέρα καί ὅτι ὁ Πατήρ προηγοῦνταν τοῦ Υἱοῦ, ἀκόμη καί πρίν ἀπό τήν ἀρχή τῶν αἰώνων. Αὐτή ἡ εἰκόνα παριστάνει τόν Πατέρα πολύ γεροντότερο τοῦ Υἱοῦ, ρυτιδωμένο καί ἡλικιωμένο. Τό ὀπτικό μήνυμα πού παίρνει κανείς εἶναι ἀρειανικό, ὁ Υἱός ἦρθε μετά τόν Πατέρα καί ἑπομένως δέν εἶναι “συνάναρχος τῷ Πατρί...”».

Πολλάκις εἴπομεν, ὅτι ἡ μορφή τοῦ Ἀνάρχου ὡς πολιοῦ γέροντος δέν σημαίνει πώς εἶναι παλαιότερος χρονικῶς ἀπό τόν Υἱόν, καθώς διαστρεβλωτικῶς συνεχίζει νά τό παρουσιάζει ὁ νεοεικονομάχος συγγραφεύς, ἀλλά φανερώνει κάποια  χαρακτηριστικά ἰδιώματα  αὐτοῦ.  Δυστυχῶς παραβλέπονται οἱ ἁγιοπατερικές φωνές, ὅπως αὐτή τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου, πού λέγει, ὅτι: «Ὥσπερ γὰρ ἐπὶ τοῦ Πατρὸς νοεῖς τὰς τρίχας, καὶ τὰ λοιπά· οὕτω καὶ τοῦτο...  Ὥσπερ γὰρ γεγηρακότα ὁρῶν,  οὐχὶ γέροντα ὑποπτεύεις...».[36] Δηλαδή, ὅταν ἀκοῦς νά γίνεται ἀναφορά περί τοῦ Πατρός ὅτι εἶχε τρίχας λευκάς καί γεροντική ἐμφάνισιν νά μήν ὑποπτεύεσαι πώς εἶναι καί εἰς τήν πραγματικότητα γέρος.

Ἡ εἰκόνα διδάσκει ἐξοφθάλμως τό ὁμότιμον καί ὁμόθρονον τῶν τριῶν προσώπων, συμφώνως μάλιστα καί μέ τούς Ἁγίους Πατέρας πού ἑρμήνευσαν οὕτω τό ὅραμα τοῦ προφήτου Δανιήλ. Λέγει ὁ θεῖος Χρυσόστομος: «Ὥσπερ γὰρ ἡμεῖς μείζονα αὐτὸν τοῦ Πατρὸς οὐ λέγομεν, ἐπειδὴ τὴν ἐκ δεξιῶν ἔχει καθέδραν τὴν ἐντιμοτάτην· οὕτω μηδὲ σὺ ἐλάττω λέγε καὶ καταδεέστερον, ἀλλ' ὁμότιμον καὶ ἴσον. Τοῦτο γὰρ ἡ κοινωνία τῆς καθέδρας δηλοῖ».[37]  Ἡ κοινωνία δηλαδή τῆς ἐκ δεξιῶν καθέδρας δηλώνει τό ὁμότιμον μεταξύ τῶν προσώπων.

Μόνον οἱ σύγχρονοι ΄΄θεολογοῦντες΄΄ περί εἰκόνων βλέπουν Ἀρειανικάς καί Δυτικάς ἐπιδράσεις! Ἐάν ζοῦσε σήμερον ὁ ἅγιος Ἰωάννης, εἶναι σίγουρον, ὅτι θά ἀπελάμβανε καί αὐτός τάς  ἰδίας μομφάς ὑπό τῶν νεοεικονομαχούντων!

Ἄς μήν συνεχίσωμεν ὅμως περί τοῦ θέματος αὐτοῦ διότι, ἀπαντήσαμε ἐπισταμένως ἔμπροσθεν.

24)  Ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν ὡς σεσαρκωμένος λόγος

  «Ὁ Δανιήλ (συνεχίζει ὁ συγγραφεύς) εἶδε τόν τύπο καί τήν εἰκόνα ὅσων ἐπρόκειτο νά συμβοῦν, δηλαδή ὅτι ὁ ἀόρατος Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ θά γινόταν ἄνθρωπος ἀληθινός, ὥστε νά ἑνωθεῖ μέ τή δικιά μας φύση”. (Ἅγ. Ἰω. Δαμασκηνός).

“Στήν μορφή τοῦ Υἱοῦ τοῦ Ἀνθρώπου, βλέπει (ὁ προφήτης) τήν ἐνσάρκωση τοῦ Μονογενοῦς Υἱοῦ, ὀνομάζοντας Υἱό Ἀνθρώπου Αὐτόν πού ἔμελλε νά γεννηθεῖ ἀπό τή Μαρία”. (Ἅγ. Ἀμμωνίου).

“Αλλά τί νά πῶ καί τί νά λαλήσω; Μέ ἐκπλήσσει τό θαῦμα. Ὁ παλαιός των ἡμερῶν ἔγινε βρέφος, Αὐτός πού κάθεται σέ θρόνο ὑψηλό καί ἀπρόσιτο βρίσκεται στή φάτνη”. (Ἅγ. Ἰω. Χρυσοστόμου).

“Ἅς προσκυνήσει ὅλη ἡ γῆ, ἅς ψάλλει κάθε γλῶσσα κι ἅς δοξολογήσει τόν Θεό ὡς βρέφος τεσσαρακονθήμερο καί προαιώνιο, βρέφος μικρό καί παλαιό τῶν ἡμερῶν, βρέφος πού θηλάζει καί ποιητή τῶν αἰώνων” (Κύριλλος Ἱεροσολύμων).

“Ὁ δίκαιος Συμεών ὑποδέχθηκε στή γέρικη ἀγκαλιά τοῦ τόν παλαιό των ἡμερῶν ὡς νήπιο, καί δόξασε τό Θεό λέγοντας: ἀπόλυσε μέ τώρα τόν δοῦλο σου μέ εἰρήνη...” (Μεθόδιος Ὀλύμπου).

“Ὁ παλαιός τῶν ἡμερῶν παιδίον γέγονε”. (Μ. Ἀθανάσιος, ΒΕΠ 36, 225.20).

“Νηπιάζει δι’ ἐμέ ὁ παλαιός τῶν ἡμερῶν...” (Κάθισμα ὄρθρου Ὑπαπαντῆς)... κ.ἄ.

Εἶναι φανερό ὅτι ἡ Γραφή καί ἡ ὑμνολογία καί οἱ λόγοι τῶν ἁγίων, δέν ἐπιτρέπουν καμμιά ἀμφιβολία γιά τή γνώμη τῆς Ἐκκλησίας πάνω σ’ αὐτό τό θέμα».

Περί τοῦ ὅτι, ὄχι μόνον ὁ Υἱός εἶναι ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν νομίζομεν, ὅτι ἀπαντᾶται δεόντως εἰς τό προηγούμενο  κεφάλαιον περί τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν. Εἶναι σημαντικόν ὅμως νά προσέξῃ ὁ ἀναγνώστης τήν πονηρίαν ὅπου κρύβουν εἰς τό σύνολόν τους ὅλοι οἱ ἀντικείμενοι. Ἐνῷ ἐρευνοῦν καί εὑρίσκουν ὅλας τάς Πατερικάς μαρτυρίας, ὅπου ὀνομάζουν τόν Θεόν λόγον ὡς Παλαιόν τῶν Ἡμερῶν, ἐν τούτοις μένουν κωφοί[38] καί προσπερνοῦν ἀδιάφοροι ὅταν ἐμεῖς τούς ἀποδεικνύομεν μέ ἁγιοπατερικάς μαρτυρίας, ὅτι αὐτά ἁρμόζουν καί διά τόν Πατέρα! Τά συγκεκριμένα ἁγιοπατερικά ἐδάφια καί τά τροπάρια πού παραθέτει ὁ συγγραφεύς ἀναφέρονται πράγματι μόνον εἰς τόν Υἱόν, παρουσιάζοντάς τον μέ τήν ἰδιότητα τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν, καί δέν εἶναι δυνατόν νά ἀναφέρονται εἰς τόν πατέρα ἐφ΄ ὅσον Ἐκεῖνος  δέν ἐσαρκώθη. Ὅπως κάποια ἄλλα ἀναφέρονται μόνον εἰς τόν Πατέρα!  Ἡ κατοχή τῆς ἰδιότητος τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ ὑπό τοῦ ἑνός δέν ἀναιρεῖ καί τήν δυνατότητα τῆς χρήσεως ἀπό τά δύο ἄλλα πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος, διότι καί τά τρία πρόσωπα εἶναι ἄναρχα καί ἀΐδια· καθότι τό ὄνομα  ΄΄Παλαιός τῶν ἡμερῶν΄΄ αὐτό σημαίνει. Ἡ στέρησις τοῦ ὀνόματος ἔστω καί ἀπό ἕνα μόνον ἐκ τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀναιρεῖ παντελῶς καί τήν ὕπαρξίν της!!! Εἰς τοιαύτα ἀπύθμενα ἀδιέξοδα πίπτουν δυστυχῶς οἱ νεοεικονολόγοι μέ τάς  ΄΄θεολογικάς΄΄ φλυαρίας τους. Τελικῶς οἱ νεοεικονομάχοι μέ τό νά ἀρνοῦνται τόν χαρακτηρισμόν αὐτόν εἰς τόν θεόν Πατέρα, εἰς τήν οὐσίαν ὁμολογοῦν πώς δέν εἶναι συνάναρχος καί συναΐδιος μέ τόν Υἱόν καί οὕτως ἀναιροῦν εἰς τήν ὁλότητά του τό μυστήριον τῆς Ἁγίας Τριάδος!!!

25) Περί τοῦ ὅτι δῆθεν ἕνας μόνον Κύριος μίλησε καί πῆρε τήν μορφήν ἀνθρώπου στήν Παλαιάν Διαθήκην

 «Μερικοί ὀπαδοί τῆς εἰκόνας τῆς Ἁγίας Τριάδος  ἰσχυρίζονται ὅτι οἱ Γραφές λένε πώς ὁ Θεός Πατήρ ἐμφανίστηκε στούς ἀνθρώπους καί συνεπῶς, μπορεῖ νά εἰκονιστεῖ. Λένε, πώς ὁ Πατήρ ἐμφανίστηκε μέ τή μορφή ἀνθρώπου στήν Παλαιά Διαθήκη. Σύμφωνα ὅμως μέ τήν ὀρθόδοξη θεολογία, ὁ Κύριος πού ἐμφανίστηκε στόν Παλαιό Ἰσραήλ μέ ἀνθρώπινη μορφή (ὅπως καί μέ ἄλλες) ἦταν ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ καί ὄχι ὁ Πατέρας, ὅπως πιστεύουν μέχρι σήμερα οἱ Δυτικοί».

Εἶναι περιττόν νομίζομε νά ἀσχοληθῶμεν  περαιτέρω μέ τό ἄν ὁ Υἱός ἦταν ὁ μόνος ὅπου ἐνεφανίσθη κατά τήν Παλαιάν Διαθήκην, εἰς σχέσιν μέ τόν θεόν Πατέρα. Ἡ ἀπόδειξις εἰς τό προηγούμενον κεφάλαιον, ὅτι ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν εἰς τό ὅραμα τοῦ Δανιήλ ἦταν ὁ Πατήρ, καθιστᾷ πλεονασμόν τήν ἐπιπλέον ἀπόδειξιν. Ἕνα μόνον θά ποῦμε φέροντες μάρτυρα τόν ἀπόστολον Παῦλον εἰς τήν πρός Ἑβραίου ἐπιστολήν του, ὁ ὁποῖος διευκρινίζει σαφέστατα, ὅτι, «Πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως πάλαι ὁ Θεὸς λαλήσας τοῖς πατράσιν ἐν τοῖς προφήταις, 2 ἐπ' ἐσχάτου τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ, ὃν ἔθηκε κληρονόμον πάντων, δι' οὗ καὶ τοὺς αἰῶνας ἐποίησεν».[39] Δηλαδή μᾶς λέγει, ὅτι ὁ Θεός Πατέρας εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην μέ πολλούς καί διαφόρους τρόπους (δηλαδή μέ ὁράματα καί ὀπτασίας) ὁμίλησε εἰς τούς Πατέρας καί Προφήτας, κατά τά τούς τελευταίους ὅμως χρόνους (εἰς τήν Καινήν Διαθήκην) ἐλάλησε διά τοῦ Υἱοῦ του, τόν ὁποῖον καί κατέστησε καί κληρονόμον τῶν πάντων. Πόσο πιό ξεκάθαρα νά τό πῇ! Τί νά εἴπωμεν, ὅταν καί αὐτόν τόν διδάσκαλον τῶν ἐθνῶν ἀμφισβητοῦν ; Μέχρι ποῦ ἆρά γε θά φθάσει ἡ ἀλαζονεία  τους; Πράγματι· «...ὁ θεὸς τοῦ αἰῶνος τούτου ἐτύφλωσε τὰ νοήματα τῶν ἀπίστων εἰς τὸ μὴ αὐγάσαι αὐτοῖς τὸν φωτισμὸν τοῦ εὐαγγελίου τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ...»[40].

26) Ἡ δῆθεν ἄγνοια τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας περί τῆς ὑπάρξεως τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως

Ἄς ἴδωμεν ὅμως καί τήν θέσιν τοῦ συγγραφέως ὅσον ἀφορᾷ τό βιβλίον τῆς Ἀποκαλύψεως τοῦ Ἰωάννου.

 «...ἡ Ἀποκάλυψη συνδέει τόν παλαιό τῶν ἡμερῶν πού εἶδε ὁ Δανιήλ μέ τό Χριστό. Τό βιβλίο τῆς Ἀποκάλυψης δέν ἦταν πολύ γνωστό στούς πρώτους αἰῶνες, μέχρι τό 500 μ.Χ. Ἔτσι, ὁ παλαιός τῶν ἡμερῶν ἦταν κάτι τό αἰνιγματικό γιά ὁρισμένους πατέρες».

Ἀποροῦμε ἀπό ποῦ ἀντλεῖ ὁ συγγραφεύς αὐτάς τάς πληροφορίας, ὅτι δῆθεν τό βιβλίον τῆς Ἀποκαλύψεως ἦταν σχεδόν ἄγνωστον κατά τού πρώτους αἰῶνας εἰς τούς πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας. Προφανῶς ἐπειδή νομίζει, ὅτι ἔτσι τόν βολεύει παραποιεῖ μέ βάναυσον τρόπον τήν ἱστορικήν  πραγματικότητα. Ἡ ἀλήθεια  ὅμως εἶναι τελείως διαφορετική ἀπό αὐτήν πού προσπαθεῖ νά μᾶς παρουσιάσει, καθώς γνωρίζομεν ὅτι τό συγκεριμένον βιβλίον ὑπῆρξεν κατά τούς πρώτους αἰῶνας σημεῖον ἀντιλεγόμενον διά πολλούς Πατέρας, ἐκ τῶν ὁποίων κάποιοι δεχόταν τήν γνησιότητα αὐτοῦ καί ἄλλοι ὄχι, ἕως ὅτου συμπεριελήφθη τελικῶς εἰς τόν Κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης. Εἰς τήν ἑρμηνείαν τοῦ ΠΕ΄ Ἀποστολικοῦ Κανόνος ἀναφέρονται τά ἐξῆς περί τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως τοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου: «...λέγει ὁ θεῖος Ἀμφιλόχιος ἐν τοῖς Ἰάμβοις, ὅτι πολλοί ἐγκρίνουν ὡς γνησίαν, οἱ περισσότεροι δέ τήν κρίνουσιν ὡς νόθον. Ὅμως ὡς κανονιζόμενον βιβλίον ταύτην δέχεται ἡ ἐν Καρθαγένῃ σύνοδος, Καν. λ΄. καί ὁ μέγας  Ἀθανάσιος ἐν τῇ προρηθείσῃ ἐπιστολῇ (λθ΄, ἑορταστική), καί ὁ θεῖος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, μυστικήν ἐποψίαν ταύτην ὀνομάζων, καί ὁ σχολιαστής τοῦ ἁγίου Διονυσίου Θεῖος Μάξιμος πολλαχοῦ τῶν σχολίων αὐτοῦ  ταύτης μνημονεύουσι. Καί ὁ θεῖος Ἱερώνυμος λέγων αὐτήν τό ὑψηλότερον βιβλίον τοῦ κόσμου. Εἰ δέ καί ὁ θεολόγος Γρηγόριος δέν ἀναφέρει ταύτην εἰς τά ἔπη του· ἀλλ΄ εἰς τόν συντακτήριον λόγον ὁποῦ κάμνει πρός τούς ρν΄ Ἐπισκόπους τῆς β΄ Συνόδου, φανερῶς ἀναφέρει αὐτήν, λέγων· πείθομαι γάρ ἄλλους (ἀγγέλους) ἄλλης ἐπιστατεῖν Ἐκκλησίας, ὡς  Ἰωάννης διδάσκει με διά τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἀλλά καί ὁ Ὡριγένης εἶχεν ἔκθεσιν εἰς τήν Ἀποκάλυψιν. Μέμνηται αὐτῆς καί Κύριλλος ὀ Ἀλεξανδρείας (σελ. 679. Πεντατεύχ.) καί Κλήμης ὁ Στρωματεύς (σελ. 856. Πεντ.) δέχονται αὐτήν Ἀπολινάριος, Ἐφραίμ, Παπίας, Ἰουστῖνος, Εἰρηναῖος, Τερτυλλιανός, Λακτάντιος, Σεβῆρος, Συπλίκιος, Αὐγουστῖνος, Μεθόδιος, Ἱππόλυτος, Ἀνδρέας ὁ Καισαρείας, καί αὐτή ἡ β΄ Οἰκουμενική σύνοδος, ἔμπροσθεν τῆς ὁποίας ὁ θεολόγος Γρηγόριος τόν περί τῆς ἀποκαλύψεως ἀναφέροντα συντακτήριον ἐξεφώνησε λόγον. «Ὁ Σάρδεων Μελίτων, καί Θεόφιλος Ἀντιοχείας, καί ἄλλοι...». Βλέπομεν δηλαδή, ὅτι δέν ὑπῆρχεν εἰς τούς πρώτους ἐκείνους χρόνους θέμα ἀγνοίας τῆς ὑπάρξεως τοῦ βιβλίου, ὥστε οἱ Πατέρες νά στεροῦνται τό ὑλικόν,  ὅπως θά λέγαμε σήμερον, διά τήν δυνατότητα κατανοήσεως τῆς πραγματικῆς ὑποστάσεως τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην, ἀλλά ὑπῆρχε θέμα ἀποδοχῆς τῆς γνησιότητός του!   Οἱ Πατέρες καί γενικότερα ἡ Ἐκκλησία εἶχαν διατυπώσει ἐξ ἀρχῆς εὐκρινῶς τήν πίστιν περί τῆς πραγματικῆς ταυτότητος τοῦ ΄΄Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν΄΄ εἰς τό ὅραμα τοῦ Δανιήλ καί δέν ἐχρειάσθησαν νά περάσουν πέντε ὁλόκληροι αἰῶνες, ὅπως ἀνοήτως καί ψευδῶς διατείνεται ὁ συγγραφεύς,  διά νά μπορέσουν νά κατανοήσουν τήν πραγματικότητα διά ἕνα τόσο σημαντικό καί δογματικό θέμα!  Τό ἄν ἦταν κάτι τό αἰνιγματικό ἡ σαφής γνώσις περί τοῦ Παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν εἰς τούς Πατέρας, ὅπως διατείνεται ὁ νεοεικονομάχος συγγραφεύς, αὐτό μᾶλλον φαίνεται ξεκάθαρα ἀπό τήν ἀπολυτότητα μέ τήν ὁποίαν αὐτοί ἀποφαίνονται μέσα ἀπό τίς ἑρμηνεῖες πού δίνουν, ὅτι Αὐτός οὗτος ἦταν ὁ Πατήρ εἰς τό ὅραμα τοῦ Δανιήλ καί ὄχι ἄλλος. Οἱ Πατέρες δέν θεολογοῦσαν οὔτε ἐδογμάτιζαν  βασιζόμενοι μέ  ἀστήρικτες ὑποθέσεις, ὅπως οἱ σημερινοί πολέμιοι τῶν ἱερῶν εἰκόνων.  Ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ αὐτή ἐξ ἀρχῆς,  ἀσχέτως ἐάν ἡ κανονική καί συνοδική κατοχύρωσις προέκυπτε εἰς τό πέρασμα τῶν αἰώνων, ὅταν  κατά καιρούς προέκυπταν αἱρέσεις ὅπου ἀμφισβητοῦσαν διαφόρους διαστάσεις αὐτῆς. Δέν πίστευε ἡ Ἐκκλησία ἄλλα τόν πρῶτον αἰῶνα, ἄλλα τόν δεύτερον, ἄλλα τον τρίτον καί πάει λέγοντας... Ἡ πίστις παρεδόθη ὑπό τοῦ Χριστοῦ ἅπαξ[41] εἰς τήν Ἐκκλησίαν καί ὄχι μέ δόσεις... ὅπως ὑποστηρίζουν καί οἱ ψευδομάρτυρες τοῦ Ἰεχωβά!

27) Καταφανής παραποίησις καί παρερμηνεία τοῦ ὁράματος τοῦ Δανιήλ ὑπό τῶν νεοεικονομάχων καί ἡ Νεστοριανή κακόδοξη διάστασίς της

  «Ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου, ρίχνει φῶς στό ὅραμα τοῦ Δανιήλ: “Ἐγενόμην ἐν πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρα, καί ἤκουσα φωνήν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος... καί ἐπιστρέψας εἶδον ὅμοιον υἱῷ ἀνθρώπου... ἡ δέ κεφαλή αὐτοῦ καί αἵ τρίχες λευκαί ὡς ἔριον λευκόν, ὡς χιών”. (Ἀποκ.α΄: 10) Καί εἶπεν: “Ἐγώ εἰμί ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος καί ὁ ζῶν, καί ἐγενόμην νεκρός, καί ἰδού ζῶν εἰμι εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων, καί ἔχω τάς κλεῖς τοῦ θανάτου καί τοῦ ᾅδου. Γράψον οὔν...”. (Ἀποκ. α΄: 17-19) Ὀνομάζει τόν ἑαυτό Του “Υἱό τοῦ Θεοῦ”, “ἀρχή τῆς κτίσεως τοῦ θεοῦ” (β΄: 18 καί γ΄: 14), “Α καί Ω, ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος, ἀρχή καί τέλος... Ἐγώ Ἰησοῦς...”. (κβ΄: 13, 16) Αὐτό δέν ἦταν ὅραμα νυχτερινό. Ὁ  Ἅγιος Ἰωάννης γνώρισε καί ἔζησε τόν Κύριο καί ὑπῆρξε μάρτυρας τῶν ἔργων Του ἀπό κοντά. Μά γιά τόν Δανιήλ αὐτά ἦταν μελλοντικές ὑποσχέσεις καί ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου ὄνειρο μέσα στή νύχτα. Ὁ Δανιήλ πέθανε πιστός, “μή λαβῶν τάς ἐπαγγελίας, ἀλλά πόρρωθεν αὐτάς ἰδών”. (Ἑβρ. ια΄: 13) Ὁ  Ἰωάννης ἦταν ὁ ἀγαπημένος μαθητής πού ἀκούμπησε τό κεφάλι του στό στῆθος τοῦ Κυρίου. Ὁ συγγραφέας τοῦ κατά Ἰωάννην Εὐαγγελίου λέει πώς Αὐτός πού ἐμφανίστηκε μέ “τρίχες λευκές ὡς ἔριον” εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου καί Θεός. Ποιός μπορεῖ νά ἀμφιβάλλει;

Τό ὅραμα τοῦ Δανιήλ στό ὁποῖο ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου πλησιάζει τόν παλαιό τῶν ἡμερῶν, ἑρμηνεύεται ἀπό τούς πατέρες σάν μιά ὅραση ἀπό μακριά της ἕνωσης τοῦ Λόγου μέ τή Σάρκα.

Ἐμφανίζεται ὁ Λόγος μέ τή μορφή τοῦ ἀσπρομάλλη παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν, ἀποκαλύπτοντας ἔτσι “τήν οἰκονομία τοῦ μυστηρίου τοῦ ἀποκεκρυμμένου ἀπό τῶν αἰώνων καί ἀπό γενεών” (Κολ. α΄: 26), καί προεικονίζοντας ἐπίσης τή μελλοντική ἐνανθρώπισή Του».

Προσοχή!!!  Τά ἀνωτέρω ἀποτελοῦν τό  ἀπαύγασμα τῆς ΄΄θεολογίας΄΄ των! Ἐδῶ ἐκθέτει ξεκάθαρα τήν ἰδικήν τους ῥηξικέλευθον ἑρμηνείαν περί τοῦ ὁράματος τοῦ Δανιήλ, δίδοντας  μάλιστα ἐξετάσεις εἰς τήν διαστροφήν τῆς ἀληθείας. Μᾶς λέγει λοιπόν, ὅτι  ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου καί ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν ἦταν τό ἴδιον καί τό αὐτό  πρόσωπον. Ὡς Υἱόν τοῦ ἀνθρώπου θεωροῦν τήν σάρκα μέ τήν ὁποίαν ἔμελε νά σαρκωθῇ ὁ Θεός Λόγος, ὅπου εἰς τήν περίπτωσιν τοῦ ὁράματος ἦταν ὁ ἐπί τοῦ θρόνου καθήμενος παλαιός τῶν Ἡμερῶν!!! Ἡ γυμνή σάρκα δηλαδή ἔρχεται ἐπί τῶν νεφελῶν καί ἑνώνεται μέ τόν Θεόν Λόγον-Παλαιόν τῶν Ἡμερῶν καί οὕτω προεικονίζεται τό μυστήριον τῆς θείας σαρκώσεως. Ὅλα αὐτά μάλιστα (ὅπως μᾶς λέει) τά ἑρμηνεύουν οἱ Πατέρες!!! Οὐδείς ὅμως ἐκ τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας ἑρμήνευσεν κατ’ αὐτόν τόν τρόπον τό ἐν λόγῳ ὅραμα τοῦ Δανιήλ. Πάντες εἰς τάς ἑρμηνείας των εἶδαν τόν Υἱόν τοῦ ἀνθρώπου ὡς τόν Χριστόν (ὡς τόν μέλλοντα σεσαρκωμένον) καί ὄχι ὡς τήν σάρκα (γυμνή) νά πηγαίνῃ πρός τόν Θεόν Λόγον, διά νά ἑνωθῇ διά τοῦ μυστηρίου τῆς σαρκώσεως μέ Αὐτόν. Τόν ἔβλεπαν δηλαδή ὡς τόν Θεόν Λόγον πού εἶχεν ἤδη σαρκωθεῖ καί ἐρχόταν πρός τόν Θεόν Πατέρα, διά νά λάβῃ τήν ἐκ δεξιῶν καθέδραν κατά τόν καιρόν τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του.  Τήν θείαν ἐνσάρκωσιν προτυπώνει μόνον ἡ θέα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί ὄχι ἡ ὅλη ἐξέλιξις τῆς ὀπτασίας.

Ἡ ἑρμηνεία ὅμως ὅπου αὐτοί δίδουν, ὄχι μόνον τῶν Πατέρων μας δέν εἶναι, ἀλλά καί κατεγνωσμένη αἵρεσις ὑπάρχει! Ἀλλοίμονον!   Ποῖος ἅγιος Πατήρ ὁμιλεῖ περί δύο καταστάσεων τοῦ ἑνός καί τοῦ αὐτοῦ προσώπου, τοῦ Υἱοῦ, παρουσιάζων Αὐτόν κεχωρισμένον εἰς δύο εὐδιάκριτα πρόσωπα;[42] Οὐδείς! Τοιούτους Πατέρας ἑρμηνεύοντας κατ΄ αὐτόν τόν τρόπον θά εὕρῃ κανείς  μόνον εἰς τάς ἐπαράτους καί ἀναθεματισμένας αἱρετικάς συμμορίας τῶν δυστύχων ἐκείνων Νεστορίου, Μαρκέλλου  καί τῶν περί αὐτῶν ὁμοφρόνων...

Καί τοῦτο διότι, ἅπαντες οἱ Ὀρθόδοξοι Ἅγιοι Πατέρες στεντορείᾳ τῇ φωνῇ κηρύττουν διά τῶν Θεοφωτίστων αὐτῶν συγγραμμάτων, ὅτι ὁ ἀναφερόμενος ὡς «Παλαιός τῶν ἡμερῶν» ἐν τῷ ὁράματι τοῦ Προφήτου Δανιήλ, εἶναι Αὐτός Οὗτος ὁ Θεός Πατήρ καί μόνον Αὐτός!

 Ἀκόμη καί ὁ  Παμφύλου Εὐσέβιος, τήν κακόδοξον αὐτήν διδασκαλίαν, ὅτι δηλαδή τά δύο ἀναφερόμενα πρόσωπα τοῦ ὁράματος, τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν καί τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἕνα καί τό αὐτό πρόσωπον, ἀποδίδει κατά πρῶτον εἰς τόν αἱρετικόν Μάρκελλον. Λέγει λοιπόν ὁ Εὐσέβιος: «ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτός, καὶ ἰδοὺ  μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν, καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασεν· καὶ προσηνέχθη αὐτῷ. καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία, καὶ πάντες οἱ λαοί, φυλαί, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσουσιν· ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος ἥτις οὐ παρελεύσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται». συνορᾷς ὡς καὶ ἐν τούτοις ἄφθαρτον καὶ ἀγήρω καὶ ἀτελεύτητον οὐ τοῦ λόγου τοῦ ἐν τῷ θεῷ τὴν βασιλείαν ἔσεσθαι, ἀλλὰ τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου παρίστησιν ὁ προφήτης, ἕτερόν τε παρὰ τὸν παλαιὸν τῶν ἡμερῶν σαφῶς διδάσκει τὸν υἱὸν εἶναι τοῦ ἀνθρώπου τὸν τὴν ἄφθαρτον βασιλείαν παρὰ τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν, δηλαδὴ παρὰ τοῦ αὐτοῦ πατρός, ὑποδεξάμενον. ἀλλὰ Μάρκελλος ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν εἶναι ὁρίζεται, καὶ μίαν ὑπόστασιν δυσὶν ὀνόμασιν ὑποκειμένην»^[43].  Μέ ἁπλᾶ λόγια· βλέπεις λέγει, ,  μετά ἀπ’ ὅλα αὐτά, ὅπως μᾶς τά παριστάνει ὁ Προφήτης, τήν ἄφθαρτον καί ἀτελεύτητον βασιλείαν ὅπου μέλλει νά ἔλθῃ, ὄχι ὅμως τοῦ Θεοῦ Λόγου (γυμνοῦ), ἀλλά τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου (σεσαρκωμένου). Ὁ ὁποῖος (Προφήτης)  μᾶς διδάσκει,  ὅτι  διαφορετικός (ἄλλος)  ἀπό τόν Παλαιόν τῶν Ἡμερῶν εἶναι ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος καί τήν ἄφθαρτον βασιλείαν παραλαμβάνει ἀπό τόν Παλαιόν τῶν Ἡμερῶν, δηλαδή ἀπό τόν Πατέρα Του. Εἰς ἀντίθεσιν μέ τόν αἱρετικόν Μάρκελλον ὁ ὁποῖος ὁρίζει, ὅτι  ἕναν καί τόν αὐτόν εἶναι κάτω ἀπό μίαν ὑπόστασιν καί δύο ὀνόματα.

  Ὁ αἱρετικός Μάρκελλος ἐδίδασκε, ὅτι ἡ θεότης, κατ’ ἀρχάς ὑπάρχουσα ὡς μονάς ἐπλατύνθη σέ τριάδα διαδοχικῶς μόνον χάριν τῆς σωτηρίας, δηλαδή σέ τρεῖς διακριτές ἐνέργειες, ὄχι ὅμως καί πρόσωπα. Ἐδέχετο δηλαδή, ὅτι ὁ Λόγος ὑπάρχων πάντοτε  ἐν τῷ Θεῷ μόνον κατά τήν ἐνανθρώπησιν ἔγινε καί Υἱός.[44] Ἕνεκα τούτων τῶν δοξασιῶν κατεκρίθη διά προσέγγιση στόν Σαβελλιανισμόν, ὄχι μόνον ἀπό τούς Ὀρθοδόξους ἀλλά καί ἀπό τούς ἡμιαρειανούς πρωτίστως! Σημειωτέον δέ, ὅτι ὁ Σαβέλλιος ἠρνεῖτο τήν ὕπαρξη τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος καί ἐδέχετο τόν Πατέρα, τόν Υἱόν καί τό Ἅγιον Πνεῦμα ὡς ἐκφάνσεις τοῦ ἑνός προσώπου τοῦ Θεοῦ.  Βασιζόμενος λοιπόν  ὁ Μάρκελλος ἐπάνω σ’ αὐτό τό Σαβελλιανίζον σκεπτικό ἐθεώρησε, ὅτι τά δύο πρόσωπα ὅπου ἐμφανίζονται στό ὅραμα τοῦ Δανιήλ, ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου καί ὁ Παλαιός τῶν ἡμερῶν, εἶναι ἕνα καί τό αὐτό πρόσωπον, ἐρχόμενος ἔτσι σέ πλήρη ἀντίθεση μέ τούς προαναφερθέντας Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι μᾶς διδάσκουν, ὅτι εἶναι δύο διακριτά πρόσωπα. Τό ἕνα πρόσωπον εἶναι ὁ Πατήρ καί τό ἄλλο ὁ μέλλων ἐνανθρωπίσας Θεός Λόγος. Βεβαίως, ἄν καί δέν τολμοῦν οἱ νεοεικονομάχοι νά ἐπικαλεσθοῦν εὐθέως τόν Μάρκελλον (καί κατ’ ἐπέκταση τόν Σαβέλλιον) ὡς πηγή, ἐν τούτοις προσεγγίζουν ἐπικίνδυνα τήν διδασκαλίαν του.

---

[1] PG  3, 661.

[2] ΕΠΕ 6, 288, 24.

[3] ΕΠΕ, τόμ. 3ος, σελ. 206.   

[4]Αὐτόθι, σελ. 202.

[5] Δανιήλ, 7, 9-13.

[6] Justinus Martyr Apol., Dialogus cum Tryphone,  Chapter 31, section 2.

[7] Gregorius Nyssenus Theol., Testimonia adversus Judaeos PG 46, Volume 46, page 217.

[8] Διάλογος μεγάλου Ἀθανασίου καί Ζακχαίου,   116, 32.

[9] Ἱππολύτου,  Commentarium in Danielem, Book 4, chapter 11, section 2.

[10] Διδύμου, De trinitate  39.893.19. 

[11] Μεγάλου Ἀθανασίου, Quaestiones ad Antiochum ducem  28.697.48 

[12] Ἰωάννου Χρυσοστόμου,  Expositiones in Psalmos,Vol 55, pg 268.

[13] Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Περί τῆς ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκυνήσεως καί λατρείας,  PG 68. σ.313.

[14] Τοῦ Αὐτοῦ, Ἐκ τοῦ λόγου, ὅτι εἷς ὁ Χριστός, 455, 18.

[15] Του αὐτοῦ, Commentarii in Joannem, Volume 1, page 257.

[16] Του αὐτοῦ, Fragmenta homiliae quod unus est Christus Page 455.

[17] Cyrillus Theol., Commentarius in Isaiam prophetam

Volume 70, page 1381.

[18] Γρηγορίου Παλαμᾶ, ὁμιλ., ΙΔ΄ 9, 390.

[19] Ἅπαντα, σ. 412.

[20] Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματική εἰς τόν Ἡσαΐαν, PG 70,  σ. 452.

[21] Γρηγορίου Νύσσης, Liber de cognitione dei  130.268.55.

[22]  Τοῦ αὐτοῦ, Liber de cognitione dei (= Θεογνωσία) (fragmenta ap. Euthymium Zigabenum, Panoplia dogmatica), Volume 130, page 268, line 57

[23] Εὐσεβίου Καισαρείας, Generalis elementaria introductio  148.27.

[24]  Τοῦ αὐτοῦ, De ecclesiastica theologia, Book 3, chapter 17, section 5.

[25] Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τόμ. Α΄, σελ. 641, ἤ 735.

[26] Epiphanius,  Panarion (Adversus haereses), Volume 3, page 515.

[27] Ἡσαΐας, κεφ. 6,  1-5.

[28] Μ. Βασιλείου Λόγος Ε΄ κατά Εὐνομίου, ἔκδοσις Βασιλείας 1549.

[29] Μ. Ἀθανασίου, Περί Κοινωνίας Πατρός Υἱοῦ καί Πνεύματος, 8, ΒΕΠΕΣ, τόμ. 35, σελ. 265.

[30] De trinitate  39.657.24

[31] Πρός Ἰακωβίτην Ἐπίσκοπον,  85.7.

[32] Ἅπαντα, Ἰωσήφ Βρυεννίου, Τόμ. Α΄, σελ. 299-300, ἔκδ. Λειψίας, 1768.

[33] Ἰωάνν. Α΄ 18.

[34] Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατήχησις 14, ΚΖ.

[35] Τοῦ αὐτοῦ, Κατήχησις, ΙΕ΄, κα΄.

[36] Joannes Chrysostomus, Interpretatio in Danielem prophetam, PG 56, pg 232.

[37] Ἰωάννου Χρυσοστόμου,  Expositiones in Psalmos,Vol 55, pg 268.

[38] Πρβλ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Πρός Δανιήλ Αἴνου, 7. «Τό δέ θαυμαστόν εἶναι ὅτι, ἐνῷ πρός τά γραφέντα ἀπό ἡμᾶς ἔναντι ἑκάστου τούτων δέν ἠδυνήθη νά εἰπῇ οὔτε γρῦ, -πού λέγει ό λόγος-  καθ’ ὅσον οὔτε ἐμνημόνευσε ταῦτα, ἔπειτα ὡσάν κωφός ἐπαναλαμβάνει τά ἴδια πάλιν ἐπιχειρήματα πρός τούς ἀπολογηθέντας». Ὁμιλεῖ διά τόν Ἀκίνδυνον. Ἡ ἴδια τακτική διαχρονικῶς ἀκολουθοῦν ὅλοι ὅσοι στεροῦνται σοβαρῶν ἐπιχειρημάτων βασιζόμενοι εἰς τούς ἰδίους λογισμούς καί θεωρίας!

[39] Πρός Ἑβραίους, Α΄1.

[40] Κορινθίους Δ΄, 4. 

[41] Ἰούδ. Α΄, 3   «Ἀγαπητοί, πᾶσαν σπουδὴν ποιούμενος γράφειν ὑμῖν περὶ τῆς κοινῆς σωτηρίας, ἀνάγκην ἔσχον γράψαι ὑμῖν παρακαλῶν ἐπαγωνίζεσθαι τῇ ἅπαξ παραδοθείσῃ τοῖς ἁγίοις πίστει».

[42] Εἰς ἐκ τῶν πολεμίων τῆς εἰκόνος τῆς Ἁγίας Τριάδος π. Κασσιανός  Braun  εἰς τήν ἐργασίαν του ΄΄Ἡ εἰκονογραφική παρουσίαση τοῦ Θεοῦ Πατέρα΄΄, γράφει: «Καί ἡ ὀπτασία τοῦ Δανιήλ εἶναι προεικόνισμα τῶν δύο καταστάσεων τοῦ ἰδίου τοῦ Υἱοῦ τοῦ Πατέρα. Εἶναι ἡ ὅρασις τῶν δύο εὐδιακρίτων προσώπων, πού ἔχει τό κάθε ἕνα τήν ὀνομασίαν του, ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου καί ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν».  Ἀλλά καί εἰς τήν μελέτην τῆς ἐνορίας ΄΄Ἁγίου Ἰωάννου Θεολόγου΄΄ θεσ/κης (1972, σ. 2) γραφεῖσα πιθανώτατα ἀπό τόν Ἀλέξανδρρον Καλόμοιρον, λέγονται τά ἑξῆς: «Μέ τήν ἀνωτέρω ὅρασιν τοῦ Δανιήλ προτυποῦται τό μυστήριον τῆς σαρκώσεως. Ὁ ἄνθρωπος ἑνώνεται μέ τόν Θεό  Λόγον. “Υἱό ἀνθρώπου” ὀνομάζει ὁ Δανιήλ τήν ἀνθρωπίνη φύσιν τήν ὁποίαν προσέλαβε ὁ Θεός Λόγος».

[43] Εὐσεβίου Παμφύλου, De ecclesiastica thologia, book 3, 17.

[44] ΘΗΕ, τόμ. 8, σελ. 738